W historii przemysłu rolniczego w Polsce kluczowe znaczenie ma Fabryka Maszyn Żniwnych im. Marcelego Nowotki „Agromet”, z siedzibą w Płocku. Jest to jedyny krajowy producent kombajnów zbożowych serii Vistula oraz Bizon, a także szerokiej gamy innych maszyn żniwnych. Została założona w wyniku fuzji warsztatów naprawczych oraz producentów narzędzi rolniczych, co umożliwiło rozwój technologiczny i wzrost wydajności.
Historia fabryki sięga roku 1870, gdy Mojżesz Szyja Sarna postanowił założyć przedsiębiorstwo, które mieściło się pomiędzy ulicami Sienkiewicza, Bielską i Królewiecką. Początkowo firma specjalizowała się w produkcji narzędzi, takich jak pługi oraz sieczkarnie, a także zajmowała się remontami maszyn w różnych branżach, w tym w tartakach i browarach.
Okres II wojny światowej przyniósł znaczne zmiany, gdyż zakład został przejęty przez Niemców i przekształcony w Landmaschinen Fabrik Plock Maschinen-Industrie. Po wojnie, 6 lutego 1945 roku, na mocy decyzji Pełnomocnika Resortu Gospodarki Narodowej i Finansów powstały Płockie Zakłady Maszynowe, które wkrótce przeszły w tryb produkcji maszyn rolniczych.
W 1948 roku, Minister Przemysłu i Handlu postanowił przemianować zakład na Fabrykę Maszyn Żniwnych, nadając mu prestiżowe imię Marcelego Nowotki. W latach 50. XX wieku fabryka uzyskała status krajowego monopolisty w produkcji kombajnów zbożowych, a do połowy lat 80. XX wieku zaczęła współpracować z siecią handlową Przedsiębiorstwa Handlu Sprzętem Rolniczym „Agroma”. W tym czasie przy fabryce istniała również szkoła zawodowa, która kształciła przyszłych pracowników.
Jednak, zmiany polityczne na przełomie lat 80. i 90. XX wieku, które wiązały się z transformacją ustrojową, doprowadziły do znaczącego spadku popytu na kombajny „Bizon”. W wyniku tego w Płocku z roku na rok malała produkcja maszyn rolniczych – z 5847 sztuk w 1989 roku do zaledwie 195 sztuk w 1993 roku. Ostatecznie fabryka nie przetrwała tych trudnych czasów. W 1992 roku utworzono spółkę „Bizon”, a w 1993 roku wprowadzono program naprawczy dla FMŻ.
W kolejnych latach przedsiębiorstwo przechodziło liczne reorganizacje, a z powodu zadłużenia, w 1996 roku zostało postawione w stan likwidacji. Ostatecznie 10 czerwca 1998 roku Sąd Wojewódzki w Płocku ogłosił jego upadłość, co zakończyło wielowiekową historię tej ważnej fabryki. W 1998 roku spółkę przejął koncern New Holland, a od 2002 roku funkcjonuje ona pod nazwą CNH Polska Sp. z o.o. Obecnie w Płocku produkowane są nowoczesne kombajny zbożowe, które wpisują się w globalne standardy jakości oraz efektywności produkcji.
Warto zauważyć, że historia fabryki jest złożona i bogata. Pełniła ona kluczową rolę w rozwoju polskiego przemysłu rolniczego, a jej tradycje trwają nadal w nowo wybudowanej spółce. Niezaprzeczalne zasługi przynależne Marcelemu Nowotce oraz licznym pracownikom są fundamentem, na którym opiera się współczesna produkcja maszyn rolniczych w Polsce, w tym również Marcelego Nowotki oraz inne podmioty takie jak Bank Handlowy oraz Sipma.
Dyrektorzy
W historii Fabryki Maszyn Żniwnych, wiele postaci odegrało niezwykle ważną rolę jako dyrektorzy, którzy przyczynili się do rozwoju i sukcesów przedsiębiorstwa.
- Tadeusz Borkowski, sprawujący swoje obowiązki od kwietnia 1945 do 15 lipca 1946,
- Leopold Grębosz, który kierował fabryką od lutego 1966 do 1970 roku,
- Czesław Stygar, dyrektor w latach 1 kwietnia 1970 – 20 maja 1977,
- Wacław Wojciechowski, który pełnił funkcję w latach 1977 – 7 stycznia 1982,
- Józef Starachowski, dyrektor między 1982 a październikiem 1992,
- Zdzisław Sarzalski, który przejął stery w 1992 roku.
Przypisy
- okÂładka budownictwo_bordo_poziom [online], tnp.org.pl [dostęp 27.04.2024 r.]
- Daniela Żuk: "Z żałobnej karty: dr inż. Wacław Wojciechowski (1934–2021)". Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego 2022/2(271)/52-53
- Bizon ma nowych właścicieli – Archiwum Rzeczpospolitej [online], archiwum.rp.pl [dostęp 31.12.2018 r.]
- Bizon New Holland [online], www.archiwum.wyborcza.pl [dostęp 31.12.2018 r.]
- Jerzy Stefański: "30 lat produkcji kombajnów do zbioru zbóż w Płocku (1954-1984)". Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego 1984/29/3(120)/s.52-62
- Ewidencja.
Pozostałe obiekty w kategorii "Przedsiębiorstwa":
Atlantis (przedsiębiorstwo) | Polskie Stacje Paliw Huzar | Mostostal Płock | Płocki Park Przemysłowo-Technologiczny | PERN | OrlenOceń: Fabryka Maszyn Żniwnych