Jar rzeki Brzeźnicy to cenny kompleks przyrodniczo-krajobrazowy, który znajduje się w Płocku. W dniu 29 stycznia 2002 roku, w wyniku uchwały Rady Miasta Płocka nr 999/XLIX/02, ustanowiono jego ochronę. Początkowo zespół obejmował obszar wynoszący 80 hektarów.
W ciągu kolejnych lat, w 2017 roku, powiększono obszar chroniony do 150 hektarów, co świadczy o zaangażowaniu władz miejscowych w ochronę unikalnych walorów przyrodniczych tej lokalizacji.
Flora
Obszar ten obejmuje niezwykle różnorodny ekosystem, który łączy linię krawędzi skarpy doliny z otaczającymi terenami. W górnej części jaru rośnie bogata roślinność drzewiasta, gdzie w bezpośrednim sąsiedztwie cieku wodnego dominują olsze czarne, z domieszką jesionów.
Wyżej, w okolicy, znajdują się pola uprawne, a blisko osiedli ludzkich można zauważyć zarośla pokrzyw oraz podagrycznika. Wzdłuż polnych dróg, na terenach przeznaczonych do upraw, rosną zbiory segetalno-synantropijne, reprezentowane przez takie gatunki jak krwawnik, wrotycz, babka szerokolistna oraz koniczyna, zarówno biała, jak i czerwona.
W regionie tym zaobserwować można także nasadzenia roślin ozdobnych, pochodzących z innych rejonów, takich jak jodła kalifornijska, świerk srebrny, kasztanowiec biały oraz żywotniki. W środkowym odcinku jaru, wzdłuż cieku, rośnie drzewostan złożony głównie z olszy czarnej i wierzby białej, z domieszką jesionu wyniosłego.
Stoki doliny pokrywają wierzby białe, jesiony wyniosłe, klony jawory oraz lipy drobnolistne. Na ich zboczach można znaleźć zarośla grabu, a krawędzie skarpy zarastają topole. W ujściowym odcinku jaru, gdzie widoczny jest duży wpływ działalności ludzkiej, znajdują się zabudowania osiedli z otaczającą je zielenią, a także obszary porzucone, porośnięte roślinnością ruderalną, takie jak porzucone sady oraz ogrody działkowe.
Wzdłuż cieku wodnego przeważają wierzby białe, a na piaskowych łachach można dostrzec zbiorowiska pałki wodnej oraz pojedyncze irysy. Na obrzeżach drzewostanu znajdują się kępy wierzb krzewiastych, porośniętych chmielem. W zaniedbanych łąkach rosną dzięgiel, podbiał, wrotycz, powój, bylica piołun oraz groszek pachnący, obok wyki ptasiej oraz nostrzyka białego w zwartej murawie kostrzewy olbrzymiej.
W tej florze można także zauważyć: nawłoć, cykorię oraz bniec biały, które występują jako domieszki synantropijne. Na łąkach dostrzega się krzewy: wierzb, czarnego bzu, jeżyn oraz śliwy ałyczy. W bliskiej okolicy ujścia rzeki rośnie masowo robinia biała. Drzewa i krzewy porastał grupowo chmiel oraz powojnik alpejski. Na zaniedbanych sadach możemy spotkać stare drzewa owocowe oraz siewki jesionu, grabu i jawora.
W rejonie ogródków działkowych dostrzega się także obecność zdziczałych malin oraz śliw ałyczy. Tereny po opuszczonych zabudowaniach porasta pokrzywa, podbiał, nostrzyk biały, cykoria podróżnik oraz łopian. Roślinność prawobrzeżnej skarpy jest natomiast reprezentowana przez wierzby białe z domieszką topoli osiki i grabu.
Fauna
W obszarze jaru rzeki Brzeźnicy największą populację wśród kręgowców stanowią ptaki. Wśród drzew, charakteryzujących się parkiem, można spotkać takie gatunki jak: kukułki, zięby, dzwońce, świstunki, grubodzioby, grzywacze oraz wiele rodzajów muchołówek, zarówno małych, jak i żałobnych.
W tej okolicy gniazdują również różnorodne ptaki, takie jak dzięcioły, krętogłowy, kosy, kwiczoły, rudziki, drozdy, pleszki, raniuszki, strzyżyki oraz sikory. Wśród drapieżników występują tutaj: myszołów zwyczajny, myszołów włochaty, trzmielojad, błotniak stawowy, jastrząb, krogulec, pustułka, kobuz, a także sokół wędrowny oraz sowa uszata, pójdźka, puszczyk i płomykówka.
Wokół zarośli wierzbowych, które otaczają rzekę, gniazduje wiele ptaków typowych dla szuwarów. Można tam spotkać: remiza, słonkę, wilgę oraz pokrzewkę. Natomiast na suchych łąkach i otwartych przestrzeniach żyją: skowronek polny, trznadel, potrzeszcz, ortolan, świergotek polny, czajka, a także kuropatwa i bażant.
W regionie tego zespołu odkryto 27 gatunków ssaków. Wśród nich znajdują się drapieżniki takie jak: lis, kuna domowa, tchórz zwyczajny oraz łasica. Dodatkowo można spotkać wiewiórkę oraz bobra, którego żeremie znajduje się na rzece w pobliżu byłej cegielni. Cennym gatunkiem w tej okolicy jest popielica, będąca jedynym stanowiskiem tego gatunku w centralnej Polsce.
Przypisy
- Uchwała Nr 524/XXX/2017 Rady Miasta Płocka z dnia 28.03.2017 r. w sprawie Zespołu Przyrodniczo-Krajobrazowego Jaru Rzeki Brzeźnicy w Płocku. [w:] Dz. Urz. Województwa Mazowieckiego poz. 4101 [on-line]. [dostęp 23.06.2018 r.]
- a b Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Jar Rzeki Brzeźnicy. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 23.06.2018 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Rezerwaty przyrody i parki narodowe":
Jar rzeki Rosicy | Miejski Ogród Zoologiczny w PłockuOceń: Jar rzeki Brzeźnicy