Karol Gustaw Manitius

---

Życiorys

Karol Gustaw Manitius był synem kupca, Karola Ferdynanda, i Wilhelminy z Lesserów. Początki jego edukacji miały miejsce w gimnazjum w Płocku, a następnie rozpoczął studia teologiczne na uniwersytecie w Dorpacie, gdzie naukę podjął w 1844 roku. W trakcie studiów związał się z Tytusem Chałubińskim oraz Jakubem Natansonem, co było wynikiem ich przynależności do akademickiej korporacji Konwent Polonia. Po zakończeniu edukacji, w 1846 roku, rozpoczął pracę jako wikariusz w Kaliszu.

W kolejnych latach piastował różne funkcje, w tym administrację w Kleszczowie w latach 1847-1848 oraz w Przasnyszu od 1849 do 1853 roku. W 1853 roku objął parafię św. Trójcy w Łodzi, gdzie wprowadzał nabożeństwa w języku polskim, wykazując przy tym silną postawę narodową. Odprawił nabożeństwo w intencji pięciu poległych demonstrantów z Warszawy oraz uczestniczył w manifestacyjnym pogrzebie arcybiskupa Antoniego Melchiora Fijałkowskiego. Ostatecznie jego zdecydowana opozycja wobec rosyjskich władz, które głosiły, że ewangelicy są wyłącznie Niemcami, doprowadziła do jego usunięcia z urzędowania w Łodzi i przeniesienia do Łomży w 1865 roku.

Następnie, w 1867 roku, został wyznaczony na stanowisko II proboszcza w Warszawie. Tam kontynuował swoją karierę, zdobywając kolejne awanse, w tym na I proboszcza w 1875 roku oraz superintendenta diecezji warszawskiej w 1878 roku. Ostatecznie osiągnął tytuł superintendenta generalnego w Królestwie Polskim w 1895 roku.

Karol Gustaw Manitius był również aktywny w zakresie tłumaczeń, uczestnicząc w pracach nad Nowym Testamentem oraz tworząc nowy śpiewnik kościelny. Dwa razy przetłumaczył z języka niemieckiego agendę kościelną, a także był założycielem misji ewangelickiej Polonia w Afryce. Po jego śmierci spoczął na cmentarzu ewangelicko-augsburskim przy ulicy Młynarskiej (aleja 5, grób 23).

W swoim pierwszym małżeństwie z Joanną ze Spiessów miał dwóch synów: ks. Zygmunta Ottona (1852-1911), który pełnił funkcję proboszcza w Łodzi, oraz inż. chemii Karola Ludwika (ur. 1855), kierownika zakładów emalierskich w Warszawie. Warto zaznaczyć, że syn Zygmunta Ottona, pastor Gustaw Manitius, poniósł śmierć z rąk okupanta niemieckiego w 1940 roku. Z drugiego małżeństwa z Marią Jonscher, córką pastora Karola Józefa Jonschera oraz Agaty Karoliny z domu Hovelke, a także siostrą lekarza Karola Ottona Jonschera, Karol Gustaw Manitius miał córkę, Jadwigę Agatę. Poślubiła ona pastora, ks. Edwarda Wende, dziadka znanego prawnika i polityka o tym samym imieniu i nazwisku.

---

Oceń: Karol Gustaw Manitius

---