Franciszek Krzywda-Polkowski jest znaną postacią w polskim świecie architektury. Urodził się 29 grudnia 1881 roku w Płocku i zmarł 29 listopada 1949 roku w Warszawie. Był wybitnym architektem oraz profesorem architektury na Politechnice Warszawskiej, gdzie przyczynił się do kształcenia wielu pokoleń architektów.
Jako organizator i kierownik Zakładu Architektury Krajobrazu i Parkoznawstwa w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, Krzywda-Polkowski odgrywał kluczową rolę w rozwoju tej dziedziny w Polsce. Jego zainteresowania nie ograniczały się jedynie do architektury i projektowania parków; zajmował się również urbanistyką oraz projektowaniem mebli i biżuterii.
Wielość jego osiągnięć sprawia, że Franciszek Krzywda-Polkowski pozostaje ważną postacią w historii polskiej architektury oraz designu.
Życiorys
Franciszek Krzywda-Polkowski urodził się jako syn Józefa oraz Apolonii z Zalewskich. Swoje wykształcenie rozpoczął w Szkole Technicznej w Warszawie, a następnie kontynuował naukę malarstwa, architektury oraz rzeźby w renomowanej Szkole Strogonowa w Moskwie. W roku akademickim 1912/1913 zdobył tam dyplom architekta. Po powrocie do Polski rozpoczął pracę w pracowni architektonicznej Franciszka Lilpopa oraz Karola Jankowskiego. W okresie od 1913 do 1914 roku przebywał na stypendium Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Anglii.
W latach 1915-1918 pełnił funkcję kierownika Muzeum Rzemiosł i Sztuki Stosowanej w Warszawie. Następnie objął stanowisko kierownika pracowni technicznej Sekcji Odbudowy w Ministerstwie Robót Publicznych, a także kierował Wydziałem Architektoniczno-Budowlanym w tym samym ministerstwie. Od maja 1921 roku pracował na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych jako profesor nadzwyczajny, a w latach 1921-1931 sprawował również funkcję dziekana Wydziału Architektury. W tym czasie doskonalił swoje umiejętności w Stanach Zjednoczonych.
Od 1929 roku związany był ze Szkołą Główną Gospodarstwa Wiejskiego, gdzie pełnił obowiązki kierownika Zakładu Architektury Krajobrazu i Parkoznawstwa. W 1932 roku został profesorem nadzwyczajnym w Katedrze Projektowania Wnętrz i Krajobrazu na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej. Po II wojnie światowej kontynuował wykłady na Politechnice oraz w Szkole Głównej, a chwilę przed śmiercią został mianowany profesorem zwyczajnym. Jego uczniem był późniejszy profesor Gerard Ciołek.
W latach 1927-1933 zaprojektował oraz zbudował swój dom na Chełmińskim Przedmieściu w Toruniu, gdzie mieszkał i pracował aż do roku 1949. Zarówno budynek, jak i ogród zachowały się do dziś w doskonałym stanie architektonicznym.
Franciszek Krzywda-Polkowski spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze 192–I–24.
Upamiętnienie
W Żelazowej Woli, z okazji pięćdziesięciolecia działalności Towarzystwa im. Fryderyka Chopina, odbyła się uroczystość, która była pełna emocji i sentymentu. W ramach tego wydarzenia, odsłonięto kamień w hołdzie profesorowi Franciszkowi Krzywdzie-Polkowskiemu, doceniając jego niezwykłe zasługi.
Ważniejsze prace
Franciszek Krzywda-Polkowski był architektem, którego wkład w rozwój przestrzeni publicznych w Polsce jest nie do przecenienia. Jego prace są doskonałym przykładem umiejętności łączenia estetyki z funkcjonalnością. Poniżej przedstawiamy niektóre z jego najważniejszych realizacji:
- Cafe de Varsovie (współpraca z Tadeuszem Tołwińskim), ul. Nowy Świat 5, z 1912 roku,
- kuchnia Bratniej Pomocy Studentów Politechniki Warszawskiej, ul. Koszykowa 80 róg Tytusa Chałubińskiego, z 1914 roku,
- projekt miasta-ogrodu Włochy w Warszawie, stworzony w 1928 roku,
- projekt parku w Żelazowej Woli, realizacja z lat 30. XX wieku,
- obecny budynek Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu, pierwotnie był planowany jako Urząd Wojewódzki; zbudowany w latach 1928-1932, po przekazaniu go Okręgowej Dyrekcji Kolei Państwowych oraz zmianach wprowadzonych przez Stefana Cybichowskiego,
- portyk budynku Urzędu Rady Ministrów, Aleje Ujazdowskie 1, zrealizowany w latach 1946-1947,
- projekty parków w Rogowie, Małuszynie, Jastrzębiej Górze, Sochaczewie, Małej Wsi oraz Ursynowie, w tym prace związane z Szkołą Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie.
Wielkość twórczości Krzywdy-Polkowskiego polega na połączeniu tradycji z nowoczesnością, co czyni jego projekty tak unikalnymi i cenionymi w polskiej architekturze.
Przypisy
- Cmentarz Stare Powązki: JANUSZEK POLKOWSKI, Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 16.02.2020 r.]
- Cmentarz Powązkowski w Warszawie. Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984 r. ISBN 83-03-00758-0.
Pozostali ludzie w kategorii "Inżynieria i technologie":
Adolf Schimmelpfennig | Bonifacy Witkowski | Józef Pius Dziekoński | Tadeusz Biesiekierski | Jan Ignacy Kenig | Andrzej Zgliczyński | Zbigniew Kłopotowski | Beniamin PerelmuterOceń: Franciszek Krzywda-Polkowski