Emma Tekla Altberg, urodzona 14 stycznia 1889 roku w Płocku, to postać, która na stałe wpisała się w dzieje polskiej kultury muzycznej. Była nie tylko utalentowaną pianistką, ale także pedagogiem oraz autorką wielu cenionych opracowań fortepianowych.
Jej działalność artystyczna towarzyszyła jej przez całe życie, aż do dnia 4 lipca 1983 roku, kiedy to zmarła w Warszawie. Wywodziła się z żydowskiego pochodzenia, co w ówczesnych czasach miało istotne znaczenie dla jej kariery.
Życiorys
Emma Altberg pochodziła z klasy średniej i inteligenckiej rodziny żydowskiej, będąc córką Mojżesza Altberga oraz Pauliny Golde, która pracowała jako nauczycielka muzyki. Jej edukacja muzyczna rozpoczęła się na początku XX wieku, kiedy to w 1905 roku rozpoczęła lekcje gry na fortepianie u Wandy Landowskiej, pod okiem Katarzyny Jaczynowskiej, znanej nauczycielki z Warszawy, uczęszczała przez kilkanaście miesięcy.
Od 1906 roku Emma Altberg studiowała nauki społeczne oraz filozofię w Bernie, w Szwajcarii. Równolegle kontynuowała naukę gry na fortepianie u profesora Brunona. W okresie od 1909 do 1914 roku poszerzała swoje muzyczne horyzonty, uczęszczając do Schola Cantorum w Paryżu, gdzie miała szansę kształcić się pod kierunkiem takich mistrzów jak Blanche Selvy oraz Paula Brunolda, a także brała udział w zajęciach prowadzonych w Petersburgu. W 1928 roku zaangażowała się w kursy dotyczące interpretacji muzyki dawnej, które odbywały się w Saint-Leu-la-Forêt pod Paryżem.
W latach 1915–1939 Emma Altberg była aktywna jako pianistka, nauczycielka oraz publicystka, zyskując popularność dzięki recenzjom muzycznym zamieszczanym w Expressie Porannym. W czasach II wojny światowej uczyła muzyki w Wilnie, a po wojnie rozpoczęła pracę w PWSM w Łodzi, gdzie pełniła rolę wykładowcy aż do 1956 roku, a później została profesorem gry na fortepianie i klawesynie oraz metodyki aż do 1961 roku.
Emma Altberg była autorką wielu zbiorów ćwiczeń i utworów, które stały się istotną częścią programów nauczania w szkołach muzycznych. W 1947 roku wydała książkę pod tytułem Polscy pianiści, opublikowaną przez Spółdzielnię Wydawniczą „Czytelnik” w Warszawie.
Zmarła w Warszawie i znalazła spoczynek na cmentarzu ewangelicko-reformowanym przy ulicy Żytniej, w kwaterze 6-2-14.
Upamiętnienie
W dniach 30 października 2008 roku miała miejsce uroczystość nadania imienia Emmy Altberg sali klawesynowej nr 4, która znajduje się w prestiżowym budynku pałacowym Akademii Muzycznej im. G. i K. Bacewiczów w Łodzi. Był to ważny moment w historii szkoły, podkreślający wkład Emmy Altberg w rozwój muzyki w Polsce.
W ramach upamiętnienia tej znaczącej postaci, Zespół Szkół Muzycznych im. Stanisława Moniuszki w Łodzi w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Muzyków Polskich „Pro Arte” organizuje Ogólnopolski Konkurs Pianistyczny, który jest skierowany do dzieci oraz młodzieży uczęszczającej do szkół muzycznych I stopnia. To wydarzenie ma na celu rozwijanie talentów młodych pianistów i przybliżenie im dorobku artystycznego Emmy Altberg.
W 2017 roku w Łodzi z inicjatywy utalentowanego wiolonczelisty Jakuba Kościukiewicza powstała orkiestra barokowa Altberg Ensemble, działająca na cześć Emmy Altberg i mająca na celu interpretację muzyki epoki baroku. Działalność tej orkiestry jest ważnym elementem popularyzacji muzyki klasycznej w regionie.
Odznaczenia
Emma Altberg, znana ze swoich znaczących osiągnięć, otrzymała szereg zaszczytnych odznaczeń, które podkreślają jej wkład w życie publiczne. Wśród nich znalazły się:
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
- Złoty Krzyż Zasługi (15 lipca 1954),
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (25 marca 1955).
Przypisy
- Zespół Szkół Muzycznych im. Stanisława Moniuszki w Łodzi:: XI Ogólnopolski Konkurs Pianistyczny im. Emmy Altberg [online], muzyczna.lodz.pl [dostęp 25.12.2019 r.]
- O artystach 4. Międzynarodowego Festiwalu „Barok na Mazurach” 2019 [online], Fundacja Wspierania Rozwoju Edukacji i Kultury Na Mazurach, 19.04.2019 r. [dostęp 29.07.2020 r.]
- Altberg Ensemble [online], altbergensemble.com [dostęp 29.07.2020 r.]
- „Armatka” dla „Altberg Ensemble” [online], Kalejdoskop [dostęp 29.07.2020 r.]
- Małgorzata Łyczakowska, Postać Emmy Altberg (1889-1983) w świetle zachowanej korespondencji. Przyczynek do biografii łódzkiej klawesynistki, Akademia Muzyczna im. Grażyny i Kiejstuta Bacewiczów w Łodzi.
- Biogram Emmy Altberg w Wirtualny Sztetl [dostęp 21.10.2018 r.]
- a b LilianaL. Zganiacz-Mazur LilianaL., Leksykon kompozytorów, Warszawa: Wydawn. Muzyczne CONTRA, 2007, ISBN 83-7215-400-7, OCLC 234167522 [dostęp 13.04.2021 r.]
- Nekrologi warszawskie. Altberg Emma Tekla [online], nekrologi-baza.pl [dostęp 19.02.2015 r.]
- śp. Emma Altberg
- M.P. z 1955 r. nr 104, poz. 1411 Uchwałą Rady Państwa z dnia 25.03.1955 r. nr 0/431 – na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1564 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Barbara Bojanowska-Jasionowska | Jerzy Janiszewski (grafik) | Ireneusz Czop | Wacław Zadroziński | Hanna Główczewska | Jakub Pokorski | Jewgienij Arciuk | Henryk Cieszkowski (malarz) | Natan Korzeń | Wacław Wolski (pisarz) | Władysław Broniewski | Bolesław Ładnowski | Katarzyna Paskuda | Ryszard Frankowski | Bronisława Kondratowicz | Michał Jastrzębski (perkusista) | Piotr Statkiewicz | Kalina Alabrudzińska | Tadeusz Wybult | Bogdan KrajewskiOceń: Emma Altberg