Świątynia Miłosierdzia i Miłości w Płocku

---

Nazwa

Katedra mariawicka w Płocku, która na początku nosiła nazwę Nieustającej Adoracji Ubłagania, od 15 sierpnia 1918 roku przyjęła nową, głębszą nazwę: Świątynia Miłosierdzia i Miłości. Zmiana ta nastąpiła na skutek duchowego przeżycia bł. Marii Franciszki, która w porannej mszy usłyszała w swej duszy wezwanie do upamiętnienia tego miejsca.

„Sam Pan Jezus poświęcił ją słowem Swoim mówiąc: To jest Świątynia Miłosierdzia i Miłości” (Dz. W. M. str. 80)

Wielu mariawitów nazywa tę katedrę po prostu Świątynią lub katedrą, jako że stanowi ona jedyną mariawicką katedrę w Polsce i jest najważniejszą świątynią Kościoła Starokatolickiego Mariawitów. Warto zauważyć, iż pomimo, że wspólnoty mariawickie w Łodzi, Wiśniewie oraz Paryżu, a dawniej umiejscowiona w Budapeszcie, pełnią funkcje diecezjalnych świątyń, jedynie katedra w Płocku uzyskała tytuł katedry.

Lokalizacja

Świątynia Miłosierdzia i Miłości, oraz przylegający do niej klasztor, zostały wzniesione na terenie przy ul. Dobrzyńskiej 27 (obecnie to ul. Kazimierza Wielkiego 27). Nieruchomość ta została nabyta przez Marię Franciszkę Kozłowską w roku 1902, w celu utworzenia Zgromadzenia Sióstr Mariawitek. Warto dodać, że istniejący tam wcześniej dworek, służący jako siedziba Zgromadzenia, został częściowo wkomponowany w obręb nowego kompleksu budynków.

Katedra znajduje się w centrum Płocka, usytuowana na skarpie, w odległości około 400 metrów od malowniczego brzegu Wisły. Wokół tego wyjątkowego obiektu znajduje się zadbany ogród oraz rozległy park, które dodają mu uroku. Należy również zauważyć, że Świątynia Miłosierdzia i Miłości to nie tylko sama budowla kościelna, ale także przyległe do niej różnorodne zabudowania, takie jak klasztorne, kurialne i seminaryjne, które częściowo są zamieszkane przez osoby świeckie.

Historia

Uroczystość poświęcenia fundamentów Świątyni Miłosierdzia i Miłości miała miejsce 27 maja 1911 roku. W czasie ceremonii, podczas której zamurowano puszkę z aktem erekcyjnym, obecnych było ponad 50 kapłanów, ok. 100 sióstr zakonnych i blisko 10 tysięcy wiernych, którzy przybyli z różnych zakątków Polski. Łącznie z dobrowolnych ofiar zebrano 800 rubli.

Budową kierował abp Jan Maria Michał Kowalski, współpracując z wykształconymi w dziedzinie inżynierii duchownymi, takimi jak Klemens Maria Filip Feldman, Wacław Maria Bartłomiej Przysiecki oraz Feliks Maria Mateusz Korwin-Szymanowski. Prace budowlane konsultowano z Marią Franciszką Kozłowską, która pilnowała, aby żadne środki pozyskane w nieuczciwy sposób nie miały wpływu na realizację projektu. Na polecenie Mateczki urządzono również ogrody wokół klasztoru, w tym warzywny oraz kwiatowy.

Budowę katedry sfinansowano głównie z ofiar parafian. Co dwa tygodnie, kilkadziesiąt osób z odległych parafii mariawickich przyjeżdżało, aby pomagać przy budowie, a z pobliskich miejscowości dostarczano żywność bezpłatnie. Ostatecznie, prace zostały ukończone latem 1914 roku, a 15 sierpnia tego samego roku miało miejsce uroczyste poświęcenie świątyni. Na uroczystości zjawiły się tłumy zwolenników mariawityzmu, w tym niewielkie grupy piesze, ponieważ komunikacja publiczna była zajęta przez wojsko. Konsekrował budowlę bp Jan Maria Michał Kowalski w asyście innych biskupów oraz kapłanów mariawickich. Po tej ceremonii w nowo poświęconej katedrze odbyły się pierwsze święcenia kapłańskie diakonów.

Kompleks świątyni z ulicy przypominał literę F, co miało duże znaczenie symboliczne dla mariawitów, jako że 'F’ to pierwsza litera imienia Założycielki mariawityzmu – Feliksy Kozłowskiej. W obliczu wojny, na polecenie Mateczki, w jednym z skrzydeł klasztoru urządzono szpital posiadający sto łóżek dla rannych. Były tam sale operacyjne, opatrunkowe oraz pięć sal jednoosobowych. Personel medyczny składał się z zakonników, a jedzenie przygotowywały siostry. Każdego dnia wydawano także darmowe obiady ubogim, nie zważając na ich wyznanie czy narodowość, a fundusze na te działania pochodziły z pracowni i warsztatów klasztornych.

W 1915 roku, gdy front przekształcił się z działań wojennych na wschód, szpital w klasztorze został zamknięty, a w jego miejsce powstało bezpłatne przedszkole i szkoła podstawowa dla dzieci różnych wyznań, prowadzone przez siostry mariawitki. W 1917 roku na terenie klasztoru założono internat, który pomógł 120 dzieciom. Testament Feliksy Kozłowskiej ukierunkował zmianę własności nieruchomości w Płocku na majątek biskupa Jana Marii Michała Kowalskiego, obciążając go jednak zapisami na rzecz mariawickich parafii.

W miarę upływu lat na wieżach świątyni zainstalowano zegar oraz dzwony, które co godzinę grały melodie eucharystyczne. Po drugiej wojnie światowej, w 1947 roku, dzwony zostały usunięte w obawie przed zawaleniem się wieży. W 1932 roku wymieniono również ławki wewnątrz katedry na bardziej ozdobne. W czasie okupacji niemieckiej, mimo trudności, świątynia pozostała czynna, a nabożeństwa i adoracja Sakramentu trwały nieprzerwanie. Klasztor był jednak zamknięty przez hitlerowską administrację, a mieszkańców wysiedlano, część z nich przebyła przez oboz Soldau do Generalnego Gubernatorstwa.

Zniszczono wiele bezcennych manuskryptów oraz sprzętu kościelnego, a w celu zaadaptowania katedry na kino, okupanci planowali zniszczenie katakumb, co na szczęście się nie powiodło. Mimo prób zajęcia świątyni przez Niemców, ta nie uległa zniszczeniu, a klucze do niej pozostały w rękach zakonników. Po wojnie nastąpiły dalsze zmiany, w tym modernizacja pokrycia dachu, kiedy to wymieniono dachówkę na blachę oraz malowanie wnętrza katedry.

W 1962 roku Ministerstwo Kultury i Sztuki uznało świątynię oraz klasztor za zabytki architektoniczne. Remonty, które miały miejsce w latach 1966–1968, przywróciły ich dawny blask poprzez renowację wież oraz kopuły, pokrycie dachu blachą cynkową oraz odnowienie wnętrza. W 1969 roku Kościół Starokatolicki Mariawitów uzyskał prawo własności do nieruchomości w Płocku, a w 1970 roku przystąpiono do montowania nowych organów. Prace remontowe, które miały miejsce w latach 1992–1993, a także podczas intensywnych działań remontowych w 2002 roku, miały na celu zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony dla tego wspólnego mariawickiego dobra.

W związku z wysokimi kosztami utrzymania, Biskup Naczelny Zdzisław Maria Włodzimierz Jaworski zaapelował do wspólnoty o wsparcie finansowe, aby kontynuować prace niezbędne do zachowania Świątyni Miłosierdzia i Miłości w Płocku.

Architektura

Gmach płockiej Świątyni wraz z dwoma przylegającymi budynkami klasztornymi zaprojektowano w formie litery E, co symbolizuje pierwszą literę słowa Eucharystia. Budownictwo to obejmuje również pomieszczenia dworku, które wcześniej służyły jako dom zakonny Zgromadzenia Sióstr Mariawitek.

Kościół sam w sobie jest trójnawową bazyliką, zbudowaną na planie prostokąta, w której wyższa nawa środkowa dominuje nad pozostałymi. W prezbiterium można dostrzec centralnie umieszczony ołtarz, zbudowany w formie konfesji. Z dwóch stron ołtarz otaczają gotyckie stalle, a z trzeciej balaski. Całość prezbiterium zdobi czworoboczna kopuła, w której umieszczono liczne gotyckie świetliki, wprowadzające naturalne światło do konfesji oraz całego prezbiterium.

Na piętrze budowli zlokalizowany jest trójdzielny chór, w części centralnej przeznaczony dla organów. Wiele stiuków stanowi istotny element dekoracji wnętrza, które utrzymane jest w stonowanej kolorystyce białej, kości słoniowej oraz złotej. Nawy boczne kościoła oświetlają piękne ostrołukowe okna, które dodają soczystości i blasku całemu wnętrzu.

Fasada zewnętrzna katedry tworzy wrażenie monumentalności, gdyż zwieńczona jest trzema gotyckimi wieżami, które zdobione są wyrafinowanymi koronami. Środkowa wieża wyróżnia się trzema koronami, podczas gdy boczne kryją tylko po jednej. Kopuła kościoła przyozdobiona jest imponującą monstrancją, którą adorują cztery anioły, każdy o wysokości 1,2 metra. Całość kompozycji dopełnia napis na kopule: „Adorujmy Chrystusa Króla panującego nad narodami”.

Cały kompleks świątyni, klasztoru oraz ogrodzenia jest utrzymany w szarym kolorze, co symbolizuje habit duchownych mariawickich. Szczególnej lekkości architektonicznej nadają liczne podcienia, ostrołukowe okna oraz drzwi, które nadają zespołowi świątynno-klasztornemu elegancji. W budynku klasztornym połączono trzy sale ze świątynią, które przeznaczono na chóry sióstr: bogomyślnych, czynnych oraz służebnych. W stallach prezbiterium odbywały się modlitwy biskupów, prezbiterów oraz diakonów, którzy odmawiali brewiarz i sprawowali adoracje.

Wyposażenie

W centralnym punkcie świątyni umieszczony jest ołtarz o białym kolorze, ozdobiony złoceniami, które nadają mu niezwykły blask. Mosiężne lichtarze oraz kandelabry na ołtarzu są również pozłacane, co dodatkowo wzbogaca jego wygląd. Nad tym miejscem kultu zjawia się złocona konfesja, która ma drewniane zwieńczenie wspierane przez cztery majestatyczne filary.

U szczytu konfesji umieszczono tiarę papieską oraz dwa skrzyżowane klucze, co jest znaczącym symbolem. Te elementy oznaczają, że w Kościele Starokatolickim Mariawitów najwyższa władza jest oddawana Jezusowi Chrystusowi, który jest wystawiany na ołtarzu w monstrancji podczas adoracji Przenajświętszego Sakramentu. Klucze te to także symbol Miłosierdzia Bożego.

Przyjrząc się ponadczasowym detalom, można zauważyć, że ławy, podłogi oraz drzwi zostały wykonane z solidnego dębowego drewna, co dodaje wnętrzu elegancji oraz trwałości. W nawie bocznej świątyni znajduje się jedyny obraz w katedrze – ikona Matki Bożej Nieustającej Pomocy, która stanowi istotny element duchowego wyposażenia.

W pomieszczeniu klasztornym, w którym niegdyś mieszkała św. Maria Franciszka Kozłowska, zaaranżowano Izbę Pamięci, znaną jako Celka Mateczki. W tym wyjątkowym miejscu zgromadzone są różnego rodzaju pamiątki związane z postacią świętej. Ponadto, w podziemiach świątyni spoczywają groby takich osób jak: św. Maria Franciszka, bp Roman Maria Jakub Próchniewski, bp Klemens Maria Filip Feldman oraz bp Wacław Maria Bartłomiej Przysiecki. Stworzono tam także tablicę upamiętniającą abpa Jana Marię Michała Kowalskiego, który zginął w hitlerowskim obozie koncentracyjnym w Dachau.

Funkcja

Świątynia Miłosierdzia i Miłości w Płocku odgrywa kluczową rolę jako siedziba władz zwierzchnich Kościoła Starokatolickiego Mariawitów oraz diecezji warszawsko-płockiej. Pełni również funkcję kościoła parafialnego dla płockich mariawitów. Ponadto, w jej obrębie znajduje się klasztor, który jest domem generalnym dla Zgromadzenia Sióstr Mariawitek oraz Zgromadzenia Kapłanów Mariawitów. Oprócz tego na terenie obiektu działa Wyższe Seminarium Duchowne Kościoła Starokatolickiego Mariawitów.

Codziennie w Świątyni odbywa się adoracja Przenajświętszego Sakramentu, która rozpoczyna się mszą św. o godzinie 7:30, a kończy na wieczornych nieszporach o 17:00. Katedra w Płocku stanowi jedyne sanktuarium mariawickie, do którego zjeżdżają starokatolicy z dalekich zakątków Europy. Szczególnie licznie pielgrzymi przybywają w dniu 15 sierpnia, który to dzień jest szczególnym świętem odpustowym, a także związany jest z rocznicą poświęcenia Świątyni. Warto też wspomnieć o 2 sierpnia, kiedy obchodzona jest uroczystość Matki Bożej Anielskiej, a także 23 sierpnia, kiedy świętuje się Krwi Przenajdroższej Pana Jezusa i Ofiarę Mateczki.

W Świątyni odbywają się nie tylko uroczystości związane z działalnością Kościoła, ale również konsekracje biskupów i inne ważne wydarzenia o zasięgu ogólnokościelnym. Dla mariawitów, to miejsce nosi szczególne znaczenie, gdyż według Dzieła Wielkiego Miłosierdzia, Świątynia obdarzona została licznymi odpustami i błogosławieństwami:

Pan Jezus udzielił zupełnego odpustu i na zawsze odpuszczenia i zapomnienia wszystkich grzechów, win i kary doczesnej. Obiecał wysłuchać wszystkich naszych modlitw i próśb, o ile będą zgodne z wolą Bożą. (…) Powiedział Pan Jezus, że od naszej Świątyni ma się rozpocząć to odbicie nieba na ziemi i nie może w niej mieszkać nic nieczystego. Nie może wyjść ze Świątyni żadne przekleństwo ani złorzeczenie. Nie wolno nic zabijać przy Świątyni Pańskiej. Zniesione są wszystkie pokuty, tylko można zalecać modlitwy i poprawę duszy Dz. W. M., Notatki z roku jubileuszowego 20-28

W roku 1993 odbyły się obchody setnej rocznicy Objawienia Dzieła Wielkiego Miłosierdzia. 1 sierpnia tegoż roku miało miejsce koncelebrowane nabożeństwo, w którym uczestniczyli duchowni mariawiccy, przedstawiciele Kościołów z Polskiej Rady Ekumenicznej oraz Kościoła rzymskokatolickiego, w tym biskupi starokatoliccy z Holandii oraz Stanów Zjednoczonych. Po nabożeństwie w ogrodzie odbyła się akademia, w której udział wzięli wierni z różnych parafii mariawickich oraz delegacja mariawitów z Francji, łącznie z biskupem z Paryża.

Kolejnym ważnym wydarzeniem był 15 sierpnia 2000 roku, kiedy to w płockiej katedrze miała miejsce centralna uroczystość Kościoła Starokatolickiego Mariawitów z okazji Wielkiego Jubileuszu 2000-lecia przyjścia Zbawiciela na ziemię. Wśród zaproszonych gości byli m.in. biskup Sawa – prawosławny metropolita warszawski i całej Polski, bp Stanisław Wielgus – ordynariusz rzymskokatolickiej diecezji w Płocku, bp Maria Andrzej Le Bec – biskup mariawicki z Francji, a także przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz lokalne władze.

Od 1997 roku w czerwcu organizowane są pielgrzymki dzieci pierwszokomunijnych, a 2 maja 2003 roku zainaugurowano zjazd maturzystów. 11 maja 2003 roku miała miejsce pierwsza pielgrzymka do Świątyni w Płocku, w której brali udział członkowie straży pożarnych oraz przedstawiciele służb mundurowych.

Galerie

W Płocku można odkryć wiele wizualnych skarbów, a jednym z nich jest Fotogaleria miasta Płocka, która oferuje zapierające dech w piersiach zdjęcia Świątyni Miłosierdzia i Miłości. Więcej informacji można znaleźć na stronie plock24.pl. Warto zaznaczyć, że dostęp do tej galerii był archiwizowany z datą 4 maja 2009 roku.

Kolejnym interesującym miejscem jest Urząd Miasta Płocka, który udostępnia zdjęcia oraz panoramę katedry. To niezwykle cenne zasoby można odkryć na stronie mapa.studiopasja.pl, gdzie zostały archiwizowane z 3 maja 2009 roku.

Niemniej ważna jest sztuka sakralna Płocka, a szczególnie Katedra Mariawitów, gdzie można podziwiać unikalne elementy architektoniczne łączące historię z duchowością.

Warto również odwiedzić oficjalną stronę Kościoła Starokatolickiego Mariawitów, która oferuje bogatą galerię zdjęć, ukazującą piękno i znaczenie tego miejsca.

Dzięki nowoczesnym technologiom, takim jak wirtualny spacer po Katedrze, wszyscy zainteresowani mogą doświadczyć niezwykłej atmosfery tego sakralnego miejsca bez wychodzenia z domu.

---

Oceń: Świątynia Miłosierdzia i Miłości w Płocku

---