Szymon Kossobudzki

---

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Szymon Kossobudzki pochodził z rodziny Kossobudzkich herbu Pobóg, która od XV wieku osiedliła się w miejscowości Kossobudy. Był najstarszym z sześciorga dzieci Ludwika, urzędnika, oraz Cecylii z Trzcińskich. Wczesne lata spędził w swoim rodzinnym mieście oraz w pobliskich Goślicach. W toku edukacji uczęszczał najpierw do gimnazjum gubernialnego w Płocku, a później, po przeprowadzce rodziny do Warszawy, kontynuował naukę w stolicy.

Na Uniwersytecie Warszawskim rozpoczął studia medyczne, co przyczyniło się do jego zaangażowania w akademicki ruch niepodległościowy. W 1893 roku dołączył do nowo powstałej organizacji młodzieżowej Koło, a następnie przekroczył do Polskiej Partii Socjalistycznej. Będąc studentem piątego roku, w 1894 roku pełnił obowiązki prezesa ogólnostudenckiej organizacji Bratnia Pomoc na UW. 17 kwietnia 1894 roku brał udział w manifestacji młodzieży narodowej, znanej jako kilińszczycy, która miała miejsce na Starym Mieście w Warszawie. W obawie przed możliwymi represjami z powodu odmiennego stanowiska politycznego, związanym z rewolucją 1905 roku, postanowił wyjechać do Brazylii.

Emigracja

Po przyjeździe do Brazylii zamieszkał w Kurytybie, będącej jednym z głównych ośrodków polonijnych. Tam, jako ordynator w miejskim szpitalu oraz profesor na uniwersytecie, zdobył uznanie zarówno jako lekarz, jak i aktywny działacz polonijny. Jego umiejętności chirurgiczne oraz zaangażowanie w pomoc Polonii przyczyniły się do tego, że był uważany za jednego z najzdolniejszych chirurgów w Paranie.

Kossobudzki szybko zyskał popularność również jako publicysta. Regularnie publikował artykuły naukowe dotyczące chirurgii, które były efektem jego badań i praktyki lekarskiej. Jego duża wiedza przyczyniła się do tego, że stał się prezesa Centralnego Związku Polaków w Brazylii. W trakcie I wojny światowej był przewodniczącym Komitetu Obrony Narodowej, który powstał w 1912 roku i współpracował z Komisją Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych. Kossobudzki związał się także z ruchami wspierającymi Legiony Józefa Piłsudskiego.

W 1918 roku, wraz z Julianem Szymańskim, profesorem okulistyki, zainicjował kampanię przeciwko rządowemu projektowi dekretu na temat szkolnictwa, który miał antypolski charakter. Podczas tej kampanii lekarze ogłosili otwarty list do społeczeństwa brazylijskiego. Kossobudzki pełnił również rolę prezesa Zjednoczenia Polskich Organizacji Niepodległościowych Ameryki Południowej, a w 1919 roku został prezesem Związku Polskich Demokratów, który powstał niedługo wcześniej. W 1928 roku został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, a w 1929 roku współzałożył i objął przewodnictwo w Polsko-Brazylijskiej Partii Republikańskiej. Dzięki jego staraniom udało się wprowadzić do kongresu stanowego w Paranie dwóch deputowanych polskiego pochodzenia oraz otworzyć wiele miejsc pracy dla osób z polsko-brazylijskim pochodzeniem. Kossobudzki miał znaczący wpływ na sprawy Polonii, co zawdzięczał współpracy z prezydentem stanu Parany, Affonso Camargo.

Teatr i Publicystyka

Szymon Kossobudzki był osobą, która odegrała kluczową rolę w rozwoju kultury i oświaty wśród Polonii w Brazylii. Był aktywnym członkiem parańskiej loży wolnomularskiej, a także jednym ze współorganizatorów związku towarzystw oświatowych pod nazwą Kultura. Jego wkład w edukację ludności polskiego pochodzenia był tak ogromny, że wiele szkół nosi jego imię, co świadczy o jego wpływie na społeczność.

Kossobudzki był także zainteresowany rozwojem teatru w Brazylii, co objawiało się jego aktywnością na scenie. Występował na deskach Teatru Ludowego w Kurytybie, a jego pasja do sztuki teatralnej znalazła odzwierciedlenie w jego twórczości. Napisał jednoaktową sztukę z okazji obchodów rocznicy powstania listopadowego, co pokazuje jego zaangażowanie w utrwalanie polskiej historii i kultury. Jego żona, Halina, również miała związek z tą dziedziną, będąc założycielką Towarzystwa Kultury Teatralnej w Kurytybie.

Obok działalności teatralnej, Kossobudzki zdobiegał się również na publicystykę. W latach 1912–1913 był redaktorem i wydawcą niepodległościowego pisma „Niwa”. Od 1921 roku sprawował funkcję właściciela i redaktora tygodnika „Świt”, który miał duże znaczenie dla miejscowej Polonii. W ramach działalności tej drukarni opublikował około 25 tytułów książek, które obszernie dotyczyły różnych aspektów życia polskiego w Brazylii.

Kossobudzki był także odpowiedzialny za publikacje w języku portugalskim, w tym redagowanie miesięcznika „Echo da Polonia” w 1925 roku. Interesował się również tłumaczeniami, co prowadziło do przekładów brazylijskich poematów на język polski. W 1927 roku wydał tomik poezji, który zawierał jego własne utwory oraz tłumaczenia, zatytułowany „Tu i tam”.

Życie prywatne

Szymon Kossobudzki miał w swoim życiu dwukrotne doświadczenie małżeńskie. Po raz pierwszy związał się z wdową Marią Rafaelą z Matuszewiczów Rożenową. Niestety, po jej śmierci zdecydował się na nowy związek, tym razem z Haliną Czepikowską.

W tym małżeństwie przyszło na świat troje dzieci: córka Cecylia oraz dwóch synów, Szymon Luty, który żył w latach 1915–1987, oraz Adam Polan.

Obaj synowie Kossobudzkiego podjęli studia medyczne w Warszawie, gdzie uzyskali niezbędne wykształcenie. Niemniej jednak ich edukacja została przerwana wraz z wybuchem II wojny światowej.

---

Oceń: Szymon Kossobudzki

---