Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w Płocku

---

Historia szkoły

Szkoła przy kolegiacie św. Michała

Tradycyjnie uważa się, że początki placówki sięgają daty 1180 roku, kiedy to w Płocku miała powstać szkoła przy kolegiacie św. Michała. Mimo że brak jest źródeł potwierdzających jej istnienie, to najpierw nauczały w niej zakonnice benedyktyńskie, a później kanonicy regularni. Fundatorem tej instytucji miał być książę Bolesław Kędzierzawy. Pierwszym znanym pedagogiem był Witalis, wspomniany w dokumencie z 1249 roku. W szkole nauczano przedmiotów takich jak łacina, gramatyka, retoryka oraz dialektyka. Możliwe, że przez pewien czas w placówce pracował tylko jeden nauczyciel. Nie ma jednak informacji dotyczących okresu funkcjonowania szkoły przy kolegiacie.

Dzięki zachowanym fragmentom, możemy podziwiać pochodzące z XIII wieku skrzydło szkoły oraz zapewne XV-wieczną gotycką wieżę. Nie zachowały się również dokumenty mogące potwierdzić bezpośrednie powiązania między szkołą kolegialną a kolegium jezuickim, które zostało założone na początku XVIII wieku.

Kolegium jezuitów 1626–1773

Jezuici przybyli do Płocka w 1611 roku. Już w roku 1626 otworzyli uczelnię, pierwotnie z czterema klasami niższymi, a z czasem dodali piątą. W ofercie nauczania znalazły się przedmioty takie jak arytmetyka oraz geometria, a w roku 1768 zainaugurowano naukę architektury. Od 1612 roku działał również szkolny teatr. W latach 1633–1636 nad działalnością Kolegium Jezuitów czuwał św. Andrzej Bobola. W czasie Potopu szwedzkiego budynek szkoły był miejscem noclegowym króla szwedzkiego Karola X Gustawa. Niestety, biblioteka szkolna została zrabowana podczas wycofywania się szwedzkich wojsk.

Z tego okresu zachowało się XVII-wieczne skrzydło szkoły, które do dziś przypomina o bogatej historii tej instytucji.

Szkoła Podwydziałowa Komisji Edukacji Narodowej 1773–1793

Po rozwiązaniu zakonu jezuitów w 1773 roku placówka została upaństwowiona, a opiekę nad nią przejął KEN. Na początku nauczano w pięciu klasach, które z czasem zwiększyły się do sześciu i siedmiu. Język polski stał się językiem wykładowym, a w gronie nauczycieli pojawiły się osoby świeckie. W tym okresie szkoła zgromadziła około 300 uczniów i zrodził się pomysł, aby przyznać prymusom medale DILIGENTIAE (Pilności), które są przyznawane ponownie od 1964 roku.

Okres zaborów

Historia placówki w czasach zaborów obejmuje różne etapy: Gimnazjum pod zaborem Pruskim (1793–1806), Szkołę Departamentową (1806–1815), Szkołę Wojewódzką (1815–1837) oraz Gimnazjum Gubernialne (1837–1915). W tym okresie szkoła wykształciła wielu znanych absolwentów, w tym historyka Wincentego Hipolita Gawareckiego oraz współzałożyciela TNP, Kajetana Morykoni. Wśród znanych postaci znaleźli się również bibliofil Gustaw Zieliński i bł. Ojciec Honorat Koźmiński, absolwent z 1844 roku. Szkołę ukończył także Witold Zglenicki, odkrywca pól naftowych na Kaukazie, oraz lekarz Marcin Kacprzak. Ważnymi osobami związanymi z placówką byli także Władysław Smoleński, Idzi Benedykt Radziszewski oraz Władysław Semadeni, duchowny ewangelicko-reformowany, a także Edward Flatau, który ukończył Gimnazium w 1886, kształtując polską neurologię. Placówka wykształciła także prof. Ignacego Mościckiego, a jej uczniowie brali udział w powstaniu styczniowym oraz strajkach przeciwko rusyfikacji w 1905 roku. Na czele strajku stał uczeń Mieczysław Łebkowski.

Gimnazjum Polskie (1915–1939)

Jeszcze przed odzyskaniem niepodległości, przy wsparciu Płockiego Koła Macierzy Szkolnej, powstało „Gimnazjum Polskie” jako kontynuacja Gimnazjum Gubernialnego. Była to szkoła męska, która w 1921 roku otrzymała imię Marszałka Stanisława Małachowskiego. Wśród znakomitych absolwentów znalazł się profesor UW Jan Zygmunt Jakubowski oraz prof. Jerzy Pniewski, dyrektor Instytutu Fizyki Doświadczalnej UW. Warto również zaznaczyć, że w 1918 roku szkołę odwiedził bp Achille Ratti, późniejszy papież Pius XI.

Okres okupacji niemieckiej (1939–1945)

W czasie II wojny światowej, podobnie jak wiele innych szkół, Małachowianka została zamknięta. W budynku najpierw mieściły się koszary SS, a później niemiecki szpital wojskowy.

Liceum Ogólnokształcące (1945–dziś)

Szkoła została na nowo otwarta 18 lutego 1945 roku. Pierwszym dyrektorem, który kierował nową placówką, był Tadeusz Synoradzki. Otworzyły się wtedy drzwi dla dziewcząt, które zaczęły uczęszczać do szkoły. W 1946 roku Małachowiankę ukończył Tadeusz Mazowiecki, który został pierwszym premierem III RP, a jego siostra, Krystyna Mazowiecka, uczyła w szkole języka francuskiego przez trzy dekady. Nakładając się na rosnącą liczbę uczniów, konieczna była rozbudowa placówki. W latach 1961–1964 zbudowano nowe skrzydło szkoły. W 1979 roku Liceum zostało wyróżnione Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski. W 1980 roku uroczystości związane z 800-leciem istnienia szkoły obejmowały inaugurację muzeum szkolnego oraz zamontowanie kopuły astronomicznej na gotyckiej wieży.

Ostatnia rozbudowa miała miejsce w latach 2000–2001, kiedy to Liceum zyskało nowoczesny blok sportowy. Odtąd, przy Małachowiance działa chór Minstrel, znany z występów w Płocku, który funkcjonuje nieprzerwanie od 1992 roku.

W maju 2006 roku, z okazji egzaminów maturalnych, szkołę odwiedził Prezes Rady Ministrów Kazimierz Marcinkiewicz. W 2012 roku rozpoczęły się prace renowacyjne w budynkach szkoły, które trwały do roku 2014. Podczas tych prac wykopano szczątki 60 osób, które zostały pochowane w latach XIII–XVI. Aula szkolna, dawniej kaplica, zdobiona jest freskami, a w liceum funkcjonuje również obserwatorium astronomiczne.

Nauczyciele

W liceum ogólnokształcącym, które nosi imię Marszałka Stanisława Małachowskiego, uczy kadra nauczycielska złożona z wybitnych osobowości. Niektórzy z nich to:

• św. Andrzej Bobola,
• Wojciech Szweykowski,
• Kajetan Morykoni,
• Jan Chrzciciel Albertrandi,
• Julian Zawodziński.

Uczniowie

Wśród uczniów Liceum Ogólnokształcącego im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w Płocku znajduje się wielu znakomitych przedstawicieli różnych dziedzin. Oto ich lista:

• Maria Karol Babi,
• Leszek Włodzimierz Biały,
• Hieronim Napoleon Bońkowski,
• Jakub Chojnacki,
• Aleksander Dębski (socjalista),
• Franciszek Dorobek,
• Władysław Dubielak,
• Wincenty Hipolit Gawarecki,
• Eugeniusz Gruberski,
• Wojciech Góralski,
• Tony Halik,
• Michał Maria Ludwik Jabłoński,
• Jan Zygmunt Jakubowski,
• Marcin Kacprzak,
• Stanisław Kopczyński,
• Marian Kowalski,
• bł. Honorat Koźmiński,
• Magdalena Król,
• Ludwik Krzywicki,
• Wacław Lachman,
• Tadeusz Mazowiecki,
• Ignacy Mościcki,
• Józef Narzymski,
• Ludwik Orpiszewski,
• Kazimierz Paprocki,
• Romuald Pląskowski,
• Edmund Płoski,
• Jerzy Pniewski,
• Zygmunt Policiewicz,
• Idzi Benedykt Radziszewski,
• Wincenty Rapacki,
• Władysław Semadeni,
• Tomasz Siemiątkowski,
• Władysław Smoleński,
• Andrzej Suski,
• August Szultz,
• Tadeusz Tomaszewski (cichociemny),
• Paweł Włodkowic,
• Witold Zglenicki,
• Gustaw Zieliński,
• Jan Zumbach.

---

Oceń: Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w Płocku

---