Wacław Aleksander Lachman

Kultura i sztuka

Wacław Aleksander Lachman, który przyszedł na świat 19 grudnia 1880 roku w Płocku, to postać, która na stałe wpisała się w polską historię muzyczną. Zmarł 16 października 1963 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo twórcze i pedagogiczne.

Był nie tylko kompozytorem i dyrygentem, ale również znanym pedagogiem, autorem wielu podręczników oraz śpiewników. Jego działalność wykraczała poza samą twórczość muzyczną, jako że stał się znaczącym animatorem życia muzycznego w Polsce.

Wacław Lachman miał ogromny wkład w rozwój muzyki chóralnej, a jego zapał oraz zaangażowanie sprawiły, że zyskał szacunek jako społecznik i patriota. Jego pasja do muzyki oraz społeczne zaangażowanie przyczyniły się do wzrostu znaczenia chórów w polskiej kulturze.

Życiorys

Wacław Aleksander Lachman pochodził z rodziny, która miała bogate tradycje muzyczne. Był synem Mirosława, uznanego muzyka oraz kapelmistrza miejscowej orkiestry wojskowej, i Anny z Konwickich. Jego przygoda z muzyką rozpoczęła się w młodym wieku, które to lata zaowocowały działalnością artystyczną już podczas nauki w Gimnazjum Gubernialnym w Płocku. Tam dyrygował chórem szkolnym, który stworzył i który później zyskał miano Płockiej Drużyny Śpiewaczej, dla której komponował oraz opracowywał nowe utwory.

W Warszawie podjął naukę w Konserwatorium Warszawskim, studiując pod okiem znakomitego pedagoga Zygmunta Noskowskiego. Już w czasie nauki powołał do życia kolejny chór, tym razem złożony z studentów. W tym okresie był również inicjatorem stworzenia Polskiego Związku Młodzieży Muzycznej, który przewodniczył. Równocześnie angażował się w działalność chóru Filharmonii, a w 1909 roku ukończył studia, uzyskując dyplom z zakresu kompozycji.

W roku 1906 założył w Warszawie Chór Lachmana, który z czasem zdobył dużą popularność i był znany jako Harfa. Prowadził zespół aż do 1963 roku, a jego działalność artystyczna podczas okupacji hitlerowskiej obejmowała około 300 występów, głównie w kościołach, z repertuarem patriotycznym. Lachman aktywnie uczestniczył w wydarzeniach związanych z powstaniem warszawskim.

Był także dyrygentem wielu innych warszawskich chórów, w tym chóru Filharmonii Warszawskiej oraz chóru Opery Warszawskiej. Z zespołami wyjeżdżał na tournée do Francji, Belgii i Moskwy, odnajdując życzliwość i aplauz publiczności w każdym z tych miejsc. Dodatkowo wykładał w warszawskich liceach, w tym w VI Liceum Ogólnokształcącym im. Tadeusza Reytana w Warszawie, gdzie uczył śpiewu i prowadził chór.

Od 1932 roku pełnił rolę naczelnego dyrygenta Zjednoczenia Związków Śpiewaczych i Instrumentalnych RP. Został uhonorowany tytułem honorowego obywatela miasta Płocka w 1934 roku, co miało miejsce podczas uroczystego pobytu Lachmana z jego Chórem w tym mieście. W 1938 roku otrzymał prestiżową nagrodę muzyczną m.st. Warszawy.

Lachman zmarł w Warszawie i spoczął na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w Alei Zasłużonych.

Twórczość

Wacław Aleksander Lachman to postać, która może poszczycić się bogatym dorobkiem kompozytorskim, wynoszącym ponad 300 utworów.

Jego twórczość koncentruje się w szczególności na muzyce chóralnej, z przewagą kompozycji dla chórów męskich. Wśród jego dzieł znajdują się pieśni, różnorodne kantaty oraz msze.

Warto również podkreślić, że Lachman stworzył wiele faktur muzycznych bazujących na opracowaniach muzyki ludowej, co czyni jego twórczość niezwykle zróżnicowaną i interesującą.

Ordery i odznaczenia

Wśród wielu osiągnięć Wacława Aleksandra Lachmana, jego odznaczenia i nagrody stanowią istotny element jego życia. Oto lista wyróżnień, które otrzymał:

  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 10 listopada 1938,
  • Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 11 lipca 1955,
  • Złoty Krzyż Zasługi, otrzymany dwukrotnie: 30 stycznia 1930, 8 maja 1951,
  • Medal 10-lecia Polski Ludowej, nadany 19 stycznia 1955.

Upamiętnienie

W dniu, kiedy minęła trzecia rocznica śmierci, na fasadzie zabytkowego budynku, zlokalizowanego przy pl. Obrońców Warszawy 1 w Płocku, który znany jest obecnie jako „dom Lachmana”, umieszczono specjalną tablicę pamiątkową. Budynek ten ma szczególne znaczenie, ponieważ to właśnie w nim przyszedł na świat oraz spędził pierwsze dwanaście lat swojego życia znakomity kompozytor.

Patronem jednej z kluczowych arterii w Płocku, na osiedlu Międzytorze, jest również jego imię, a także jedna z ulic na warszawskim Ursynowie, co świadczy o jego znaczeniu w kulturze polskiej.

Dodatkowo, w Warszawie znajduje się pamiątkowa tablica, która honoruje jego pamięć, umieszczona na budynku przy ul. Marszałkowskiej 140, wskazując na trwały ślad, jaki pozostawił w naszym kraju.

Przypisy

  1. Wojciech Rylski: Wykaz profesorów i pracowników Szkoły im. Tadeusza Reytana w Warszawie. wne.uw.edu.pl. [dostęp 30.08.2020 r.]
  2. Cmentarz Stare Powązki: WACŁAW LACHMAN, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 19.12.2019 r.]
  3. M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19.01.1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
  4. M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”.
  5. M.P. z 1951 r. nr 57, poz. 755 „w związku z jubileuszem 50-lecia pracy kompozytorskiej”.
  6. M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592 „za zasługi na polu sztuki i pracy społecznej”.
  7. M.P. z 1930 r. nr 31, poz. 52 „za zasługi na polu działalności artystycznej i propagandowej”.
  8. Uchwała nr 34 Rady Narodowej m. st. Warszawy z dnia 24.11.1975 r. w sprawie nadania nazw ulicom, Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 30.12.1975 r., nr 16, poz. 115, s. 2.
  9. Wacław Panek: Kariery i legendy: szkice o artystach polskiej sceny muzycznej. Zbiór 1. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1987, s. 42. ISBN 83-202-0490-9.

Oceń: Wacław Aleksander Lachman

★★★★★
Średnia ocena:4.94 Liczba ocen:16