Adam Wiśniewski-Snerg

---

Twórczość

Snerg rozpoczął swoją karierę jako poeta w 1968 roku, debiutując na łamach warszawskiego miesięcznika „Kameny”. Jego pierwsza powieść, Robot, stała się również najbardziej cenionym dziełem w jego dorobku. W tym utworze autor stworzył wymyślony świat na podstawie teorii nadistot, gdzie dominuje Mechanizm, a postacie ludzkie żyją w posłuszeństwie, nie zdając sobie sprawy ze swojego zniewolenia.

Omawiana książka zdobyła prestiżową nagrodę w plebiscycie, ogłoszonym w maju 1976 roku przez Ogólnopolski Klub Miłośników Fantastyki i Science Fiction, jako najlepsza powieść science fiction wydana w Polska Ludowa, niezależnie od narodowości autora. Ceremonia wręczenia nagrody miała miejsce podczas I Ogólnopolskiego Konwentu Klubów i Miłośników SF w grudniu 1977.

W twórczości Snerga poza powieściami znalazły się także nowele oraz opowiadania, takie jak Tramwajada, seria o Perrym Eksie, Anioł przemocy, Otępienie. Niektóre z jego opowiadań ukazywały się na łamach „Nowej Fantastyki”, w tym: Rozdwojenie, Dzikus, Przerwany film oraz Zmowa.

Jednym z kluczowych dzieł autora jest Jednolita teoria czasoprzestrzeni, opublikowana w 1990 roku w prywatnym nakładzie (10 tysięcy egzemplarzy). Praca ta, choć uznawana przez Snerga za istotną, nie zdobyła uznania w środowisku naukowym.

Snerg jest również twórcą wielu teorii dotyczących różnych dziedzin sztuki i nauki, w tym: Teorii nadistot, Teorii bezpieczeństwa oraz koncepcji decentryzmu.

W powieści Według łotra autor eksploruje różnorodne stopnie człowieczeństwa, rzeczywistości oraz uczestnictwa w niej. Każda postać, od manekina po reżysera, postrzega otaczający świat na swój sposób, a ich percepcja jest ściśle związana z poziomem świadomości. Manekin, obserwując innych manekinów, interpretuje ich jako prawdziwych ludzi, co odzwierciedla jego ograniczoną perspektywę. Dopiero na wyższym poziomie zrozumienia można dostrzec ograniczenia niższego „stanu”. Powieść ta zdobyła znaczną popularność i doczekała się wielu wydania, w tym zagranicznych.

Dzieła Snerga zostały przetłumaczone na różne języki, w tym angielski, niemiecki, węgierski oraz czeski. Po jego śmierci opublikowane pozycje, takie jak Oro i Trzecia cywilizacja, nie zdobyły jednak uznania w oczach krytyków i czytelników. W obu tych utworach można zauważyć podobieństwa, dotyczące zapomnianych cywilizacji, które główny bohater odkrywa dzięki przypadkowo znalezionym artefaktom. Fabuła tych książek jest często uznawana za schematyczną, a warsztat pisarski Snerga wzbudza wątpliwości, co do logicznej spójności tych dzieł, które sprawiają wrażenie bardziej szkiców. Niektórzy z jego fanów zadają sobie pytanie, czy utwory te naprawdę wyszły spod jego pióra. Sama ich publikacja nie została przez niego zainicjowana.

Ważniejsze dzieła

Adam Wiśniewski-Snerg to autor, którego twórczość wzbogaca polską literaturę science fiction. W jego dorobku można znaleźć wiele znakomitych tytułów, które zdobyły uznanie zarówno krytyków, jak i czytelników.

• Robot (Wydawnictwo Literackie, Kraków 1973),
• Według łotra (Wydawnictwo Literackie, Kraków 1978),
• Nagi cel (Czytelnik, Warszawa 1980),
• Arka (Czytelnik, Warszawa 1989),
• Jednolita teoria czasoprzestrzeni (Wydawnictwo Pusty Obłok, Warszawa 1990),

Dzieła wydane pośmiertnie

• Oro (Wydawnictwo Amber, Warszawa 1997),
• Trzecia cywilizacja (Wydawnictwo C&T, Toruń 1998),
• Anioł przemocy i inne opowiadania (Wydawnictwo INFO-ART, Gliwice 2001).

Upamiętnienie

Adam Wiśniewski-Snerg jest postacią, która zainspirowała wyjątkowego bohatera literackiego. Snerg stanowił pierwowzór dla Sneera, głównego protagonisty powieści Janusza A. Zajdla pt. Limes inferior. Autor nadał swojemu bohaterowi imię Adi Cherryson, co jest demonstracyjnym tłumaczeniem nazwiska Snerga na język angielski. Sneer, przedstawiony w powieści, to „lifter” – osoba, która zarabia na życie poprzez potajemne zdawanie egzaminów na wyższe poziomy inteligencji, mimo że sam jest naznaczony stosunkowo niskim współczynnikiem IQ.

Wydarzenia te są znakomitą aluzją do biografii Snerga, który nie zdał matury w wyniku konfliktu z nauczycielką języka polskiego. Później przez pewien czas utrzymywał się z udzielania korepetycji z fizyki studentom, szczególnie tym z wyższych lat studiów.

Imię Snerga znalazło również swoje miejsce w literaturze w debiutanckim opowiadaniu Marka Huberatha zatytułowanym Wrócieeś Sneogg, co dowodzi jego wpływu na polską fantastykę. Ponadto, jego nazwisko zostało wypowiedziane w kontekście kontrowersji związanej z rzekomym plagiatem dokonanym przez braci Wachowskich. Twórcy słynnego filmu Matrix zostali oskarżeni o przywłaszczenie elementów rzeczywistości przedstawionej w opowiadaniu Snerga Anioł przemocy.

Warto również wspomnieć, że Adam Wiśniewski-Snerg jest patronem Gminnej Biblioteki Publicznej w Milejewie, co świadczy o jego znaczeniu i uznaniu w polskiej kulturze literackiej.

---

Oceń: Adam Wiśniewski-Snerg

---