Mira Zimińska-Sygietyńska

---

Życiorys

Urodziła się w Płocku jako córka Jakuba Burzyńskiego. Choć nieoficjalnie twierdziła, że jej debiut nastąpił w 1895 roku, jej więź z teatrem rozpoczęła się w dzieciństwie. Jej rodzice byli zarządzającymi w płockim teatrze — matka pełniła rolę bileterki oraz bufetowej, a ojciec był dekoratorem i maszynistą. W wieku zaledwie siedmiu lat wystąpiła na scenie po raz pierwszy jako Dziecko w sztuce Ich czworo autorstwa Gabrieli Zapolskiej. Jej udany debiut otworzył przed nią drzwi do kolejnych produkcji teatralnych.

Dwudziestolecie międzywojenne

W trakcie swojej kariery w Teatrze Polskim w Radomiu zwróciła na siebie uwagę jednego z właścicieli znanego warszawskiego kabaretu Qui Pro Quo, co przyczyniło się do jej przeprowadzki do Warszawy w 1919 roku. W okresie od 1918 do 1939 roku występowała jako aktorka i śpiewaczka w takich teatrach jak „Qui Pro Quo”, „Morskie Oko”, „Banda”, „Cyrulik Warszawski”, „Ali Baba” oraz Teatrze Kameralnym. Niejednokrotnie wcielała się w rolę konferansjerki, co miało miejsce podczas występu w Hallo! Ciotka!. Jej wdzięk, energiczność oraz dowcip sprawiły, że zdobyła uznanie wśród wykształconej publiki. Co więcej, była jedną z pionierskich kobiet w polskim automobilizmie, poruszając się po ulicach Warszawy luksusowymi mercedesami oraz wyjątkowym czerwonym kabrioletem marki Bugatti.

W 1929 roku miała swój debiut teatralny w Teatrze Polskim w przedstawieniu Artystów. Została szybko doceniona za swoje dramatyczne talenty, uzyskując pozytywne opinie zarówno od krytyków, jak i widzów. W latach 1928–1938 i 1946–1948 grała w warszawskich teatrach, w tym w Teatrze Ateneum oraz Kameralnym. W 1934 roku redagowała popularną kolumnę satyryczną „Duby smalone” w „Kurierze Porannym”, a także współpracowała z takim personelami jak Stefan Jaracz oraz Karol Benda, przy organizacji Teatru Aktora. Wystąpiła również na ekranach kinowych, grając w filmach produkcji z okresu kina niemego. Z reguły odgrywała role humorystyczne w takich filmach jak Ada to nie wypada, Papa się żeni, i Manewry miłosne.

Dodatkowo, nagrywała płyty dla renomowanych wytwórni, takich jak Syreny Rekord, Columbia i Polskie Nagrania. W 1938 roku artystka występowała z programem estradowym wspólnie z Eugeniuszem Bodo.

II wojna światowa

W okresie II wojny światowej, Zimińska była aktywna w Armii Krajowej i pisała piosenki antyhitlerowskie dla walczących gazeciarzy w Warszawie. W 1942 roku, niestety, została aresztowana i uwięziona na Pawiaku. Po jej uwolnieniu, dzięki staraniom jej męża oraz Adolfa Dymszy, kontynuowała występy w tzw. jawnych teatrach, z których jednym była scena „Złotego Ula”, zlokalizowana przy Nowym Świecie 19. W czasie powstania warszawskiego Zimińska pełniła funkcję pielęgniarki w szpitalu oraz występowała w Teatrze Frontowym AK. Po upadku powstania, znajdowała się w obozie w Pruszkowie, skąd razem z Sygietyńskim przeszła do Tarczyna. Obboje przybyli do Warszawy tuż po jej wyzwoleniu przez Wojska Sowieckie oraz polskie.

Po wojnie

W 1947 roku artystka przeszła pozytywną weryfikację przez Komisję ZASP, niemniej jednak, rola w spektaklu Żołnierz królowej Madagaskaru (mimo ogromnego sukcesu) oznaczała jej odejście z estrady w szczytowym momencie kariery. W 1948 roku, wspólnie z Tadeuszem Sygietyńskim, założyła Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca „Mazowsze”. Po śmierci męża w 1955 roku, Zimińska objęła stanowisko kierownika artystycznego zespołu, a od 1957 roku piastowała funkcję dyrektorki. Dodatkowo, zasłynęła jako założycielka Dziecięcego Zespołu Pieśni i Tańca „Varsovia”, znanego jako „Małe Mazowsze”, który działa od 1978 roku do dzisiaj. W uznaniu za swoje osiągnięcia, została członkiem zasłużonym ZASP.

Życie prywatne

W wieku szesnastu lat Mira Zimińska poślubiła Jana Grzegorza Zimińskiego, nauczyciela śpiewu, który prowadził orkiestrę w płockim teatrze. Ich związek zakończył się w 1920 roku, a formalny rozwód mieli dopiero w 1953 roku. Jej drugim mężem był Tadeusz Sygietyński, z którym zawarła związek małżeński 5 stycznia 1954 roku. Zimińska miała wielu wielbicieli, w tym Tadeusza Boya-Żeleńskiego, a swoje przyjaźnie rozwijała także z Jerzym Stempowskim oraz skamandrytami. Ponadto, pozowała do aktu dla Witkacego. Opublikowała wspomnienia, w tym Nie żyłam samotnie (Warszawa, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1985, ISBN 83-221-0340-9) oraz Drugą miłość mego życia (Warszawa, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1990, ISBN 83-221-0563-0). Została pochowana wraz z mężem w Alei Zasłużonych na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A24-tuje-11).

Spektakle teatralne (wybór)

Przeżyjmy fascynującą podróż przez bogaty dorobek teatralny Miri Zimińskiej-Sygietyńskiej. W poniższej liście przedstawione są wybrane spektakle, które w różny sposób wpłynęły na polską scenę artystyczną:

• 1908 – Ich czworo,
• 1920 – Cyrkówka, „Qui Pro Quo”,
• 1921 – Hania chce tańczyć, „Wodewil”,
• 1922 – Uj, choroba, „Wodewil”,
• 1922 – Wszystko się kręci, „Roccoco”,
• 1924 – Ghetto, „Qui Pro Quo”,
• 1924 – Serwus, Jarosy, „Qui Pro Quo”,
• 1925 – Hallo! Ciotka!, „Qui Pro Quo”,
• 1925 – A tymczasem pod łóżkiem, „Qui Pro Quo”,
• 1927 – Sałatka majowa, „Qui Pro Quo”,
• 1928 – Popatrz, popatrz, „Qui Pro Quo”,
• 1928 – Jubileusz Qui Pro Quo, „Qui Pro Quo”,
• 1929 – Artyści, Teatr Polski,
• 1931 – Pierwsza pani Frazer, Teatr Mały,
• 1931 – W murowanej piwnicy, „Qui Pro Quo”,
• 1932 – Panna Maliczewska, Teatr Ateneum,
• 1932 – Serce na oścież (z gęby na klucz), „Banda”,
• 1932 – Przebój Warszawy, „Morskie Oko”,
• 1933 – Moja siostra i ja, „Banda”,
• 1933 – Ram-pam-pam, „Cyganeria”,
• 1934 – W małym domku, Teatr Kameralny,
• 1934 – Moralność pani Dulskiej, Teatr Aktora,
• 1934 – Madame Sans-Gêne, Teatr Aktora,
• 1935 – Na jeża, „Cyrulik Warszawski”,
• 1936 – Mycie głowy, „Cyrulik Warszawski”,
• 1936 – Mira i satyra, Teatr 13 rzędów,
• 1937 – Wiosenna parada gwiazd, „Wielka Rewia”,
• 1937 – Cabaretissimo, „Cyrulik”,
• 1937 – Na pięterku, kawiarnia „Mała Ziemiańska”,
• 1937 – Naprzód marsz, „Wielka Rewia”,
• 1938 – Dama od Maxima, Teatr Letni,
• 1939 – Sezonie otwórz się, „Ali Baba”,
• 1947 – Żołnierz królowej Madagaskaru, Teatr Muzyczny Domu Wojska Polskiego.

Te spektakle stanowią nie tylko ważne elementy kariery artystki, ale także odzwierciedlają bogactwo i różnorodność polskiego teatru w minionych latach.

Filmografia

Filmografia Mira Zimińskiej-Sygietyńskiej obejmuje szereg interesujących ról, które pozostawiły trwały ślad w polskiej kinematografii. Oto wykaz jej znakomitych wystąpień w filmach:

• 1922 – Wszystko się kręci,
• 1924 – O czym się nie mówi,
• 1925 – Iwonka – Bronka,
• 1926 – O czym się nie myśli – pianistka Wanda,
• 1930 – Na Sybir – rewolucjonistka Janka Mirska,
• 1933 – Każdemu wolno kochać – Lodzia, służąca u Sagankiewiczów,
• 1935 – Manewry miłosne – Lucynka, pokojówka baronowej Kolmar,
• 1936 – Papa się żeni – Mira Stella,
• 1936 – Ada! To nie wypada! – primadonna Ira Roletti.

Każda z tych ról przyczyniła się do jej uznania jako wybitnej aktorki, a także wzbogaciła historię polskiego kina. Jej talent i zaangażowanie w sztukę filmową zasługują na szczególne wyróżnienie.

Ordery i odznaczenia

Mira Zimińska-Sygietyńska zdobyła wiele prestiżowych odznaczeń i wyróżnień podczas swojego życia, co świadczy o jej znaczącym wkładzie w kulturę i edukację.

• Order Orła Białego, przyznany 21 lutego 1996,
• Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski, nadany 17 lutego 1994,
• Order Sztandaru Pracy I klasy, otrzymany w 1964 roku,
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 16 lipca 1955,
• Warszawski Krzyż Powstańczy, otrzymany w 1988 roku,
• Krzyż Armii Krajowej,
• Medal 40-lecia Polski Ludowej, przyznany w 1984,
• Medal 30-lecia Polski Ludowej,
• Medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany 19 stycznia 1955,
• Medal Komisji Edukacji Narodowej,
• Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony Nauczyciel PRL”,
• Odznaka tytułu honorowego „Zasłużony dla Kultury Narodowej”, nadana w 1986 roku,
• Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”,
• Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy”, przyznana w 1967,
• Honorowa Odznaka Miasta Łodzi, nadana w 1976 roku,
• Krzyż Komandorski Orderu Leopolda II, przyznany przez Belgię.

Nagrody

Artystka zdobyła uznanie dzięki swoim wyjątkowym osiągnięciom w dziedzinie sztuki, co potwierdzają liczne nagrody, które otrzymała w toku swojej kariery.

• Nagroda Państwowa I stopnia, którą zdobyła dwukrotnie: po raz pierwszy w 1951 roku, a następnie w 1986 roku,
• Nagroda Miasta Stołecznego Warszawy, przyznana jej w 1996 roku.

Upamiętnienie

– Osobowość Miry Zimińskiej-Sygietyńskiej została uwieczniona w dokumentalnych produkcjach filmowych, takich jak Mira, reżyserii L. Smolińskiej oraz M. Sroki (1980), a także w filmie Mira Zimińska z cyklu „Gwiazdy z tamtych lat”, w reżyserii J. Horodniczego i K. Wojciechowskiego (1996).

– Mira Zimińska-Sygietyńska pełni również rolę patronki Szkoły Podstawowej nr 3 w Pruszkowie oraz Szkoły Podstawowej nr 12 w Płocku, co podkreśla jej znaczenie dla lokalnej społeczności.

– Dnia 8 czerwca 2014 roku w rodzinnym Płocku, przy Muzeum Mazowieckim, odsłonięto pomnik, upamiętniający jej życie i osiągnięcia, co świadczy o trwałym śladzie, jaki wywarła na historii miasta.

– W 2018 roku, w Warszawie jej imieniem nazwano skwer, znajdujący się na skrzyżowaniu ul. Jana Pawła Woronicza oraz al. Niepodległości, co jest kolejnym dowodem na uznanie dla jej dokonań.

– W Pruszkowie znajduje się także ulica nazwana imieniem Miry Zimińskiej-Sygietyńskiej, co podkreśla jej znaczenie w lokalnej społeczności.

---

Oceń: Mira Zimińska-Sygietyńska

---