Jan Edward Nowodworski

---

Życiorys

Jan Edward Nowodworski był osobą o bogatym dorobku edukacyjnym i zawodowym. Ukończył gimnazjum filologiczne w Płocku, a także studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim. W 1898 roku uzyskał tytuł kandydata naukowego. W kolejnych latach, w okresie 1898–1899, odbył jednoroczną służbę wojskową. Już w 1903 roku podjął działalność jako adwokat przysięgły w Warszawie.

W sposób szczególny zasłynął jako młodszy oficer 14 pułku strzelców wschodniosyberyjskich, biorąc udział w wojnie rosyjsko-japońskiej. W latach 1905 pracował w Sądzie Wojskowym w Charkowie na stanowisku obrońcy i podsekretarza. W Warszawie w latach 1906–1907 reprezentował klientów w sprawach o charakterze politycznym, a od 1907 roku był aktywnym członkiem Koła Prawników Polskich, w którym to doszedł do stanowiska prezesa.

W 1912 roku rozpoczął działalność w Towarzystwie Opieki nad Więźniami „Patronat” guberni warszawskiej. W czasie I wojny światowej walczył w armii rosyjskiej, piastując różne stanowiska, takie jak adiutant 298 pułku piechoty czy naczelnik służby łączności 117 dywizji piechoty. Od kwietnia 1920 roku pracował jako sędzia niezawodowy w Izbie Karnej Sądu Okręgowego w Starogardzie. W 1920 roku, w Wojsku Polskim, objął funkcję referenta prokuratury przy Naczelnym Sądzie Wojskowym, a także w grudniu tego samego roku został urlopowany.

W 1920 roku, po awansie na stopień majora, a następnie podpułkownika w 1924 roku, był aktywnym uczestnikiem życia prawniczego w Warszawie. Od 1919 roku pełnił ważną rolę w Radzie Adwokackiej, zajmując kolejno funkcje sekretarza oraz dziekana w różnych kadencjach. Od 1938 do 1939 roku był prezesem Wyższego Sądu Dyscyplinarnego Adwokatury. Jego publicystyka, publikowana m.in. w Gazecie Sądowej Warszawskiej oraz Palestrze, niejednokrotnie krytykowała wzrastający nadzór państwowy nad adwokaturą.

Nowodworski specjalizował się w prawie karnym. W procesie brzeskim bronił Adama Pragiera. W 1922 roku bez powodzenia kandydował do Sejmu z listy państwowej Centrum Mieszczańskiego, a sześć lat później – do Senatu z Listy Katolicko-Narodowej. Udało mu się jednak zdobyć mandat posła na Sejm RP III kadencji, reprezentując okręg Warszawę z Listy Narodowej.

W trakcie wojny w 1939 roku kierował sądem polowym Armii „Warszawa”. W okresie okupacji hitlerowskiej wszedł w skład Rady Konsultacyjnej przy niemieckim komisarzu dla reorganizacji adwokatury, znanej jako tzw. Beirat. Ostatecznie został skreślony z listy adwokatów za swoje stanowisko w sprawie usuwania Żydów z zawodu. Należał do Tajnej Rady Adwokackiej oraz Rady Wydawniczej tajnego Polskiego Wydawnictwa Prawniczego.

Po zakończeniu II wojny światowej powrócił do aktywności zawodowej, przez krótki czas pełniąc funkcję wiceprezesa Sądu Okręgowego w Warszawie, a następnie wracając na łono adwokatury. W 1952 roku ponownie został skreślony z listy adwokatów, jednak po odwołaniu został przywrócony przez Ministra Sprawiedliwości.

Jan Edward Nowodworski spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 20, rząd 5, grób 4).

Rodzina

Jan Edward Nowodworski był synem Józefa, sędziego, oraz Lucyny z domu Bar. W jego rodzinie wyraźnie zaznacza się wpływ historycznych postaci. Wnukiem Franciszka Nowodworskiego, prezydenta Włocławka, otrzymał silne korzenie w społeczności lokalnej. Warto także wspomnieć, że był bratem Franciszka Nowodworskiego, który pełnił rolę posła w rosyjskiej Dumie Państwowej.

Rodzina Jan Edwarda była ugruntowana w tradycji, co podkreśla również fakt, że jego bratankiem był Leon Nowodworski, dyrektor Departamentu Sprawiedliwości Delegatury Rządu na Kraj. To osiągnięcie jest dowodem na głębokie powiązania rodzinne oraz wpływ w zakresie sprawiedliwości w tamtych czasach.

Od roku 1920 Jan Edward Nowodworski był związany małżeństwem z Anną z Szumowskich. Mimo silnych relacji rodzinnych, nie doczekali się potomstwa.

Odznaczenia

Jan Edward Nowodworski był osobą, która otrzymała szereg odznaczeń za swoje zasługi. Do najważniejszych z nich należą:

• Order Świętej Anny II klasy,
• Order Świętej Anny III klasy,
• Order Świętej Anny IV klasy,
• Order Świętego Stanisława II klasy,
• Order Świętego Stanisława III klasy.

---

Oceń: Jan Edward Nowodworski

---