Estera Golde-Stróżecka

Polityka i administracja

Estera Golde-Stróżecka, znana również pod pseudonimami Doktorka, Etka, Irena oraz Miłaszewska, to niezwykle barwna postać w historii Polski i Francji. Urodziła się 20 lipca lub 1 sierpnia 1872 roku w Płocku, gdzie kształtowały się jej wczesne talenty i zainteresowania. Zmarła 2 września 1938 roku w Paryżu, pozostawiając po sobie ślad w dziejach nie tylko jako lekarz, ale także jako aktywna działaczka polityczna.

Była osobą, która nie tylko angażowała się w działalność socjalistyczną, ale także w ruchy komunistyczne. Jej zaangażowanie w politykę było silne i wyraziste, co czyniło ją istotną postacią swojego czasu. W szczególności, Estera brała udział w wojnie domowej w Hiszpanii, co podkreśla jej gorące oddanie ideom, w które wierzyła oraz chęć walki o lepszy świat.

Życiorys

Estera Golde-Stróżecka, urodzona w zamożnej rodzinie kupieckiej, była córką Beniamina i Liby Ruchli z domu Goldsztejn. W młodości towarzyszyła jej siostra – Cecylia oraz brat Juliusz. Rodzina mieszkała w Płocku przy ul. Więziennej nr 254c. Po ukończeniu szkoły średniej i zdaniu matury w 1888 roku, Estera udała się w podróż do Genewy, a następnie do Paryża. Jej liczne wizyty w kraju na początku lat dziewięćdziesiątych były związane z działalnością w kółkach socjalistycznych, gdzie najprawdopodobniej poznała Jana Strożeckiego, swojego przyszłego męża.

W 1893 roku Estera stała się członkinią nowo utworzonej w Paryżu polskiej organizacji socjalistów, w której aktywnie uczestniczyli także Cezaryna Wojnarowska, Kazimierz Kelles-Krauz oraz Stanisław Grabski. Niestety, rok ten przyniósł jej także pierwsze trudności – za agitację socjalistyczną w Królestwie Kongresowym została aresztowana i przetrzymywana w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej. Po uzyskaniu wolności dzięki kaucji w wysokości 5000 rubli, Estera powróciła do Paryża, gdzie z Kelles-Krauzem założyła paryską sekcję Związku Zagranicznego Socjalistów Polskich.

Od 1893 roku była zaangażowana w działalność Polskiej Partii Socjalistycznej, a pomiędzy 1897 a 1898 roku działała w warszawskim kole tej partii. W 1897 roku udała się do Moskwy, aby spotkać się z mężem, który został tam uwięziony. Niestety, w 1898 roku sama została zesłana na Syberię, do Orłowa, skąd udało jej się zbiec w 1900 roku. Po powrocie, nie mając możliwości osiedlenia się na terenie Królestwa Kongresowego, Estera skupiła się na działalności PPS w zaborze pruskim. Aby uzyskać pruskie obywatelstwo, zawarła związek małżeński z działaczem tej partii, Emilem Casparim.

W latach 1905-1906 była członkiem Centralnego Komitetu Robotniczego PPS, reprezentując odłam zwany „młodymi”. Po rozłamie w partii, Estera postanowiła pozostać w PPS-Lewicy. W 1906 roku udała się znowu do Genewy, gdzie wzięła ślub z Janem Strożeckim. Po zamążpójściu, nowożeńcy osiedli w Paryżu, gdzie Estera prowadziła gabinet lekarski. Wraz z mężem aktywnie działali w paryskim klubie PPS-Lewicy, będąc przeciwnikami usunięcia postulatu niepodległości Polski z ich programu. W sierpniu 1918 roku Jan zginął tragicznie, ratując tonącego w rzece.

W 1919 roku Estera powróciła do Warszawy, wstępując do Komunistycznej Partii Robotniczej Polski, gdzie zaczęła swoją działalność w Wydziale Kultury i Oświaty. Od 1921 roku była aktywna w Stowarzyszeniu Wolnomyślicieli Polskich, pełniąc rolę wiceprzewodniczącej zarządu od 1926 r. aż do zawieszenia działalności SWP. Wspólnie z Januszem Korczakiem organizowała placówki opiekuńcze dla dzieci. Dwukrotnie była wybierana do zarządu warszawskiej Kasy Chorych. W latach 1924–1928 pełniła też funkcję członka Wydziału Kobiecego KPP. Jako delegatka brała udział w IV Zjeździe partii w 1927 roku.

Obawiając się aresztowania, w 1928 roku Estera wyemigrowała do Francji, gdzie przystąpiła do Francuskiej Partii Komunistycznej, a także aktywnie uczestniczyła w Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom. Od 1934 roku przebywała w Związku Radzieckim, gdzie współpracowała z Komitetem Centralnym MOPR. W 1936 roku wróciła znów do Francji, gdzie objęła stanowisko redaktora „Dziennika Ludowego”, ukazującego się w latach 1936–1938. Brała również udział w poufnej paryskiej konferencji KPP w 1937 roku. Niestety, zmarła w 1938 roku na dławicę piersiową.

Estera miała córkę i syna. Jej córka, Irène Strozecka-Cornu (1907 – 2001), angażowała się w działalność Francuskiej Partii Komunistycznej oraz była żoną francuskiego syndykalisty i urbanisty Marcela Cornu (1909 – 2001). Wraz z matką, Estera Strożecka, brała udział w hiszpańskiej wojnie domowej, niosąc pomoc rannym żołnierzom Brygad Międzynarodowych. Irène w krótkim czasie utworzyła w Murcji Szpital Pasionaria, dysponujący 200 łóżkami, a Estera zarządzała tą placówką oraz innymi szpitalami. Jej syn, Jean Thaddée Strozecki (1911 – 1969), był działaczem komunistycznym w Grenoble.

Estera Golde-Strożecka spoczywa na Cmentarzu Pére-Lachaise obok swojego męża i syna.

Upamiętnienie

Estera Golde-Stróżecka była patronką ulicy w Warszawie od 24 listopada 1961 roku aż do 15 lutego 1994 roku. Ulica ta znajdowała się na terenie dzielnicy Wola. Z biegiem czasu, patronem wspomnianej ulicy został ks. Jan Sitnik.

Przypisy

  1. Uchwała nr 28 Rady Narodowej Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 24.11.1961 r. w sprawie nadania nazw ulicom, "Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, Warszawa, dnia 20.12.1961 r., nr 22, poz. 96, s. 2; Uchwała Nr II/12/94/A Rady Dzielnicy-Gminy Warszawa Wola z dnia 15.02.1994 r. w sprawie zmiany nazwy ulicy.

Oceń: Estera Golde-Stróżecka

★★★★★
Średnia ocena:4.69 Liczba ocen:10