Jan Lutyński

---

Życiorys

Jan Lutyński był synem Romana Lutyńskiego (1888–1968), który zasłynął jako prawnik i prezes Towarzystwa Naukowego Płockiego, a jego matką była Anna z Płoskich (1893–1989). Lutyński miał również młodszego brata, Władysława Lutyńskiego (1919-2002), który także pracował w dziedzinie prawnej.

Swoje wykształcenie średnie zdobył w Płocku, kończąc Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Króla Władysława Jagiełły w 1939 roku. W tym samym roku brał udział w wojnie we wrześniu, a po jej zakończeniu przekroczył granicę polsko-litewską. Po inwazji Litwy przez ZSRR został internowany przez Armię Czerwoną.

Po uwolnieniu z obozu pozostawał na terenach Wileńszczyzny, gdzie działał w Armii Krajowej. W 1944 roku trafił do sowieckiego obozu dla żołnierzy AK, a następnie do obozu pracy przymusowej. Po zakończeniu II wojny światowej wrócił do Polski w 1946 roku, podjąc studia na Uniwersytecie Łódzkim. Będąc studentem, rozpoczął pracę jako asystent prof. Józefa Chałasińskiego w Instytucie Socjologicznym.

Jan Lutyński przeszedł na Uniwersytecie Łódzkim wszystkie etapy kariery naukowej, uzyskując tytuł profesora zwyczajnego w 1981 roku. W 1960 roku był stypendystą Fundacji Forda. Współzałożył Polskie Towarzystwo Socjologiczne i przez wiele lat pełnił funkcję redaktora naczelnego Przeglądu Socjologicznego. W latach 1983–1986 działał w Radzie Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Jego badania naukowe dotyczyły historii nauk społecznych oraz metodologii procesów badawczych w dziedzinie socjologii. Lutyński pełnił również rolę dyrektora Instytutu Socjologii na Uniwersytecie Łódzkim. Od 1980 roku był członkiem NSZZ „Solidarność” i pełnił funkcję eksperta dla struktur związkowych, a podczas strajków studenckich w 1981 roku pełnił rolę doradcy dla komitetu strajkowego.

Jego żoną była Krystyna Lutyńska z Leśniewskich (1931–2016), która zdobyła stopień doktora socjologii, specjalizując się w metodologii empirycznych badań społecznych. Para miała córkę, Hannę, urodzoną w 1957 roku.

Po śmierci Jan Lutyński został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie, w kwaterze Pod Murem V, rząd 1, miejsce 34-35. W 2009 roku, za swoje wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej oraz działalność na rzecz przemian demokratycznych, został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Najważniejsze publikacje

Jan Lutyński jest autorem wielu znaczących dzieł, wśród których wyróżniają się następujące publikacje:

• Ewolucjonizm w etnologii anglosaskiej a etnografia radziecka. Łódź, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1956. (Łódzkie Towarzystwo Naukowe – Wydział 2. Prace z Historii Myśli Społecznej i Badań Społecznych, nr 6),
• Metody badań społecznych. Wybrane zagadnienia. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, 1994. (Łódzkie Towarzystwo Naukowe – Prace Wydziału II Nauk Historycznych i Społecznych – nr 96),
• Nauka i polskie problemy. Komentarz socjologa; słowo wstępne Krystyna Lutyńska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1990,
• Strajk studentów łódzkich ’81 w świetle analiz socjologicznych; praca zbiorowa pod red. Jana Lutyńskiego. Warszawa: PTS, 1988; wyd. 2. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Polskie Towarzystwo Socjologiczne, 2010, ISBN 978-83-7525-356-6,
• redaktor serii: Analizy i próby technik badawczych w socjologii,
• liczne artykuły w czasopismach fachowych: „Przegląd Socjologiczny”, „Studia Socjologiczne”, „Kultura i Społeczeństwo”.

---

Oceń: Jan Lutyński

---