Antonina Machczyńska

---

Życiorys

Marceli Apolinary Machczyński, ojciec Antoniny, pełnił ważne funkcje jako radca stanu, sędzia oraz właściciel ziemski. Początkowe etapy edukacji Antonina spędziła w domowym zaciszu, jednak szybko straciła ten komfort i udała się do Warszawy, gdzie uczęszczała do pensji E. Guérin. Warto podkreślić, że jej nauczycielem był Stanisław Jachowicz, którego wpływ na rozwój Antoniny był niezwykle znaczący.

W latach 1860–1866 Antonina mieszkała na gościnnych progach rodziny Czartoryskich w Paryżu. W tym okresie podjęła pracę jako nauczycielka w Instytucie dla Panien Polskich, który zorganizowany był przez Hotel Lambert. To właśnie tam miała okazję poznać francuski system edukacji przeznaczony dla dziewcząt oraz kobiet, co wzbogaciło jej doświadczenie pedagogiczne.

Po zakończeniu pobytu w Paryżu Machczyńska przeniosła się do Lwowa, gdzie rozpoczęła aktywne działania na rzecz utworzenia żeńskich seminariów nauczycielskich w Galicji. Do intensywnych działań należało publikowanie artykułów oraz lobbing u władz oświatowych. Jej starania zaowocowały otwarciem żeńskiego seminarium nauczycielskiego w 1871 roku, w którym Antonina była seniorką nauczycielką aż do roku 1900. W 1874 roku, po zdaniu egzaminu, uzyskała patent nauczycielki szkół wydziałowych, co potwierdziło jej kwalifikacje zawodowe.

Działalność społeczna

Antonina Machczyńska, oprócz swojej roli nauczycielki, była również aktywna na polu społecznych działań, gdzie podkreślała znaczenie żeńskiej edukacji. Jej zaangażowanie przyczyniło się do wielu inicjatyw, w których brała udział, a do najważniejszych z nich należały:

• Towarzystwo Oszczędności Straży Pożarnych,
• Towarzystwo Pracy Kobiet,
• Towarzystwo Oszczędności Kobiet,
• Związek Koleżeński Byłych Seminarzystek i Nauczycielek, gdzie pełniła funkcję przewodniczącej,
• Towarzystwo Opieki Obywatelskiej nad Internatem,
• Zjednoczenie Polskich Chrześcijańskich Towarzystw Kobiecych.

W 1903 roku, po połączeniu Związku Koleżeńskiego Byłych Seminarzystek i Nauczycielek z Stowarzyszeniem Nauczycielek w Związek Nauczycielek, Machczyńska została przewodniczącą tej organizacji, pełniąc tę funkcję aż do 1909 roku. Dodatkowo, w 1885 roku, była organizatorką zbiórki funduszy na pomnik nagrobny dla Marii Bartusówny.

Po wybuchu I wojny światowej, Machczyńska spędziła pewien czas w Wiedniu, a w 1915 roku osiedliła się w Krakowie. W tym mieście zainicjowała utworzenie Bursy Przemysłowej Panien Polskich Miasta Krakowa, która była przeznaczona dla dziewcząt sierot po poległych rodakach oraz ofiarach wojny.

Twórczość

Pierwsze utwory Antoniny Machczyńskiej, w tym wiersze, zadebiutowały na łamach warszawskich czasopism w 1854 roku. Dwa lata później, w 1856 roku, autorka opublikowała swoją znaczącą pracę zatytułowaną „Szkółka wiejska”, która spotkała się z pozytywnymi recenzjami ze strony Joachima Lelewela oraz Aleksandra Jełowickiego. Wśród jej innych ważnych dzieł znajdują się zbiory opowiadań, takie jak „Powieści dla młodocianego wieku” (1868), „Opowiadania dla ludu” (Lw. 1883) oraz „Pobudka. Opowiadania dla dorastającej młodzieży” (1909).

Oprócz opowiadań, Machczyńska angażowała się również w kwestie związane z edukacją kobiet. W gronie jej istotniejszych prac na ten temat można wymienić „Młoda nauczycielka” (1863), „Rzut oka na literaturę pedagogiczną i ludową niewieściego pióra w Polsce” (1894) oraz „O życiu, pismach i wpływie Klementyny z Tańskich Hoffmanowej” (1899). Dodatkowo, w 1912 roku opublikowała „Kobieta polska. Szkic historyczny”.

Antonina Machczyńska była również aktywną autorką na łamach różnych czasopism, gdzie często publikowała swoje teksty. Należały do nich między innymi „Biblioteka Warszawska”, „Czytelnia Niedzielna”, „Kobieta Polska”, „Kronika Warszawska”, „Muzeum”, „Przyjaciel Dzieci”, „Szkoła”, „Tygodnik Mód” oraz szereg innych periodyków.

Rodzina Machczyńskich obejmowała także dwóch braci, Konrada oraz Edwarda, którzy wspierali ją w jej twórczych dążeniach.

---

Oceń: Antonina Machczyńska

---