Anna Wałek-Czernecka

---

Nauka, studia, praca

Anna Wałek-Czernecka przyszła na świat w rodzinie żydowskiej, jako jedno z pięciu dzieci Mojżesza Altberga, który pełnił funkcję księgowego oraz angażował się w działalność społeczną, a przez wiele lat był prezesem Banku Spółdzielczego w Płocku. Jej matka, Paulina (Perla) z domu Golde, była nauczycielką muzyki. W rodzinie były jeszcze inne dzieci: bracia Lucjan, który został adwokatem, oraz Józef, architekt, który niestety zginął w 1939 roku, a także siostry Emma, utalentowana pianistka, oraz Maria, pełniąca rolę bibliotekarki.

Naukę w miejscowym gimnazjum przerwała Anna w 1904 roku, kiedy to rozpoczął się strajk szkolny. W 1909 roku, po uzyskaniu matury w Szwajcarii, rozpoczęła studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu w Bernie. Swoją edukację kontynuowała do 1913 roku w Bernie, Paryżu i Genewie, gdzie zdobyła tytuł magistra. W 1917 roku wróciła do Polski, gdzie rozpoczęła pracę jako młodszy asystent w Zakładzie Anatomii i Cytologii Roślin Uniwersytetu Warszawskiego. W 1922 roku obroniła doktorat w tej samej instytucji.

W 1928 roku Anna przeniosła się do Politechniki Warszawskiej, gdzie w ramach stypendium państwowego, na zlecenie Ministerstwa Komunikacji oraz Instytutu Naukowego Lasów Państwowych, prowadziła badania w Zakładzie Technologii Organicznej i Fermentacji. Jej prace obejmowały badania grzybów powodujących zniszczenia podkładów kolejowych.

W czasie II wojny światowej przebywała poza Warszawą, a w latach 1941–1945 pracowała jako nauczycielka w prywatnych domach w miejscowościach podwarszawskich, takich jak Pawłowice i Zalesie. Po zakończeniu konfliktu, wiosną 1945 roku, wraz z profesorem Franciszkiem Skupieńskim rozpoczęła działalność na rzecz tworzenia Katedry i Zakładu Anatomii i Cytologii Roślin w przyszłym Uniwersytecie Łódzkim, gdzie pracowała do 1952 roku jako adiunkt.

Równolegle, od 1948 roku była wykładowcą w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Łodzi, gdzie od 1952 roku, jako samodzielny profesor kontraktowy, kierowała Zakładem Botaniki Ogólnej. 19 lutego 1955 roku uzyskała tytuł profesora nadzwyczajnego. Po fuzji WSP z Uniwersytetem Łódzkim w 1956 roku, kontynuowała pracę w nowej instytucji, inicjując badania cytoenzymatyczne komórek roślinnych, które miały charakter pionierski na poziomie światowym. Anna przeszła na emeryturę w 1960 roku, ale pozostawała w kontakcie z uczelnią aż do końca swojego życia.

Tematyka prac naukowych i osiągnięcia naukowe

W 1922 roku Anna Wałek-Czernecka obroniła dysertację doktorską, która nosiła tytuł Rozwój warstwy wyściełającej i periplasmodium w Larix europea, Larix dahurica i Larix sibirica. Ten rok okazał się przełomowy, ponieważ ukazały się również dwie jej istotne prace: Z badań nad rozwojem warstwy wyściełającej u iglastych oraz Rozwój warstwy wyściełającej w Larix europea, Larix dahurica, Larix sibirica a także Rozwój warstwy wyściełającej w Thuja orientalis L. i Thuja occidentalis.

W kolejnych latach, w 1925 i 1927 roku, opublikowała ważne artykuły o tytule Zur Frage der Anwesecheit der Plastiden in der generatiren oraz Recherches cytologiques sur les grains chez les Malvacees. Jej badania koncentrowały się na różnorodnych aspektach dendrologii. W 1953 roku wydała opracowanie zatytułowane Anatomia porównawcza drewna Populus alba L., Populus tremula i Populus canesens.

W latach 1950-1953 zrealizowała dla Instytutu Celulozowo-Papierniczego w Łodzi trzy zlecone badania dotyczące anatomii drewna topoli, w tym Populus canesens oraz P. deltoides. Poświęciła się również badaniom nad drewnem ciągliwym buka i jego pęknięciami. Jej osiągnięcia badawcze miały trwale znaczenie w historii myśli naukowej.

Szczególnie cenione były jej opracowania dotyczące lokalizacji kwaśnych hydrolaz w komórce roślinnej. Wykształciła ponad 100 magistrów i doktorów, w tym 7 z tytułem doktora habilitowanego. Była osobą o ogromnej wiedzy, z głębokim i twórczym podejściem do nauki.

Ostatnie miejsce spoczynku Anny Wałek-Czerneckiej znajduje się na warszawskim cmentarzu ewangelicko-reformowanym, w kwaterze 6-2-14.

Wyróżnienia

Anna Wałek-Czernecka zdobyła szereg wyróżnień za swoje znaczące osiągnięcia w dziedzinie nauki.

• W 1963 roku została uhonorowana nagrodą ministra nauki i szkolnictwa wyższego za swoje dokonania naukowe,
• w 1976 roku uzyskała tytuł członka honorowego Polskiego Towarzystwa Botanicznego.

---

Oceń: Anna Wałek-Czernecka

---