Janusz Rulka

---

Życiorys

Janusz Rulka, urodzony w Płocku, po zakończeniu II wojny światowej osiedlił się we Wrocławiu. Tam, ukończył edukację podstawową oraz liceum ogólnokształcące. Po tych etapach kształcenia podjął studia na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, które z powodzeniem zakończył w 1956 roku. W wieku dwudziestu lat otrzymał dyplom magistra historii.

Po ukończeniu studiów Rulka rozpoczął pracę w szkole podstawowej, gdzie był zatrudniony do roku 1957. Następnie pełnił rolę wychowawcy w internacie, a także nauczyciela historii w Liceum Pedagogicznym w latach 1959–1964. W kolejnych latach jego kariera akademicka rozwijała się w Studium Nauczycielskim w Bydgoszczy (1964–1967), a potem jako adiunkt w Instytucie Historii i Archiwistyki na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu (1967–1974).

Od 1974 roku był nieprzerwanie związany z Wydziałem Humanistycznym Wyższej Szkoły Nauczycielskiej, później Wyższej Szkoły Pedagogicznej, a następnie z Akademią Bydgoską oraz Uniwersytetem Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. Po przejściu na emeryturę w 2005 roku, prowadził zajęcia w Kujawsko-Pomorskiej Szkole Wyższej w Bydgoszczy.

Doktoryzował się w 1967 roku na podstawie pracy pt. Wpływ filmu na rozwój myślenia historycznego uczniów, której promotorem był prof. dr Tadeusz Słowikowski. W 1975 roku zaprezentował pracę habilitacyjną pod tytułem Recepcja informacji polityczno-społecznych przez młodzież szkolną na Wydziale Humanistycznym Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Krakowie. Na jej podstawie uzyskał stopień doktora habilitowanego. W 1993 roku nadano mu tytuł profesora nadzwyczajnego w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Bydgoszczy, a cztery lata później tytuł profesora zwyczajnego.

Rulka pełnił różne istotne funkcje w strukturach akademickich. W latach 1974–1975 był prodziekanem Wydziału Pedagogicznego, a w latach 1975–1980 prorektorem ds. nauki w WSP w Bydgoszczy. W latach 1990–1996 zasiadał na stanowisku prodziekana Wydziału Humanistycznego tejże uczelni. Przez wiele lat kierował Zakładem Dydaktyki w Instytucie Historii i Archiwistyki UMK w Toruniu, a później Zakładem Dydaktyki i Wiedzy o Społeczeństwie w WSP/AB/Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, aż do momentu przejścia na emeryturę.

Dorobek naukowy

Janusz Rulka był wybitnym naukowcem, którego działalność dydaktyczna i badawcza w historycznym środowisku zasługuje na szczególne uznanie. Pełnił wiele znaczących funkcji w różnych organizacjach naukowych. Był wiceprzewodniczącym w Komisji Dydaktyki Komitetu Nauk Historycznych Polskiej Akademii Nauk, a także członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Dydaktyków Historii, znanego jako Society of History Didactics. Jego zaangażowanie w nauczanie historii miało duże znaczenie.

W latach 1978–1980 Rulka był przewodniczącym Komisji Dydaktycznej Polskiego Towarzystwa Historycznego oraz członkiem Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego w latach 1982-1985. Dodatkowo, stanowił część Zarządu Bydgoskiego Towarzystwa Naukowego, gdzie aktywnie brał udział w różnych inicjatywach. Był również ekspertem Ministerstwa Oświaty i konsultantem Międzynarodowego Instytutu Podręczników Szkolnych mieszczącego się w Brunszwiku.

Jego współpraca z instytutami w Greifswaldzie oraz Rostocku była kolejnym dowodem na międzynarodową działalność Rulki w dziedzinie historii. Aktywnie uczestniczył w pracach kolegium redakcyjnego czasopism „Wiadomości Historyczne” oraz „Edukacja Humanistyczna”.

W ciągu swojej kariery na poziomie akademickim, Janusz Rulka wypromował 9 doktorów oraz ponad 200 magistrów. Publikacje Rulki obejmują ponad 200 artykułów naukowych oraz opracowań książkowych, co świadczy o jego intensywnej pracy badawczej. Był również twórcą wielu podręczników szkolnych, przewodników metodycznych, programów nauczania oraz zeszytów ćwiczeń z historii i wiedzy o społeczeństwie.

Odznaczenia

Janusz Rulka posiada wiele wyróżnień, które podkreślają jego zasługi i osiągnięcia.

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Złoty Krzyż Zasługi,
• Medal Komisji Edukacji Narodowej.

Najważniejsze publikacje

Janusz Rulka to autor wielu znaczących publikacji, które przyczyniły się do rozwoju edukacji w zakresie historii oraz przygotowania pedagogicznego. Poniżej przedstawiamy kluczowe prace tego autora.

• Wpływ filmu na rozwój myślenia historycznego uczniów, Bydgoszcz: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, 1969,
• Recepcja informacji polityczno-społecznych przez młodzież szkolną, Warszawa-Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974,
• Wpływ filmu na kształtowanie świadomości historycznej dzieci i młodzieży, Poznań: BSzD, 1979,
• Raport z badań wdrożeniowych programu historii w klasie V, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP, 1980,
• Komunikowanie masowe: (wybór tekstów), oprac. Janusz Rulka, Zbigniew Korsak, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP, 1984,
• Przemiany świadomości historycznej młodzieży, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP, 1991,
• Opowiadania szpitalne, (ps. Jan Ratowski), Bydgoszcz: Instytut Wydawniczy „Świadectwo”, 1997 ISBN 83-85860-93-2,
• Niewidoma z Chełmna: opowiadania turystyczne, rodzinne i szpitalne z XX wieku, Bydgoszcz: Instytut Wydawniczy „Świadectwo”, 2010 ISBN 978-83-7956-195-7.

Podręczniki i przewodniki metodyczne

• Przewodnik metodyczny dla nauczycieli uczących historii w kl. IV wdrażających program 10-letniej szkoły średniej, Bydgoszcz: Wydawnictwo WSP, 1978,
• Historia w szkole podstawowej: [kl.] 4: przewodnik metodyczny, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1983 (współautor Jerzy Centkowski),
• Uczymy historii: poradnik: klasa 4, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1997, ISBN 83-02-06415-7 (współautor Jerzy Centkowski),
• Wiedza o życiu w społeczeństwie: podręcznik dla szkół średnich, Warszawa: „BGW”, 1996 (współautor Roman Ossowski),
• Wychowanie obywatelskie: podręcznik do wiedzy o społeczeństwie, Wydawnictwa Szkolne PWN, 1999 ISBN 83-7195-190-6; wyd. V, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne PWN, 2006 ISBN 978-83-7446-006-4.

---

Oceń: Janusz Rulka

---