Józef Wasowski

Polityka i administracja

Józef Wasowski, znany również jako Józef Wasercug, był znaczącą postacią w polskim dziennikarstwie oraz edukacji. Urodził się 14 kwietnia 1885 roku w Płocku, gdzie rozpoczął swoją drogę życiową. Zmarł 21 października 1947 roku w Warszawie, pozostawiając po sobie bogaty dorobek.

Był on dziennikarzem i wykładowcą, a jego działalność na tym polu była istotna, szczególnie w powojennej Polsce. Jako przedstawiciel mniejszości żydowskiej, zajął się również polityką, pełniąc funkcję posła w Krajowej Radzie Narodowej oraz w Sejmie Ustawodawczym od 1945 do 1947 roku. Wasowski był również przewodniczącym Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej w latach 1944-1945, co podkreśla jego zaangażowanie w budowanie relacji między Polską a ZSRR w trudnym okresie powojennym.

Życiorys

Józef Wasowski, po ukończeniu gimnazjum realnego w Sosnowcu w latach 1895–1902, podjął studia w Paryżu. Tam uczęszczał do Szkoły Nauk Politycznych oraz Kolegium Nauk Społecznych, uzyskując dyplom w 1908 roku. Początkowo pracował jako dziennikarz w redakcjach „Nowej Gazety” oraz „Niwy Polskiej”, a także był założycielem pisma „Panteon”. W okresie 1912–1915 przewodził redakcji „Izraelity. Pisma Polaków-Żydów”.

Po powrocie do Polski kontynuował współpracę z „Nową Gazetą” oraz „Kurierem Polskim”. W latach późniejszych pełnił funkcję redaktora naczelnego w „Widnokręgu”. Jego kariera zawodowa nie była wolna od kontrowersji; w 1914 roku został zatrzymany przez władze carskie. W latach 1917-1918 pracował w Radzie Stanu, a po odzyskaniu przez Polskę niepodległości objął stanowisko szefa wydziału prasowego w Ministerstwie Spraw Zagranicznych, które pełnił do 1923 roku. W tym samym roku odznaczono go Krzyżem Komandorskim Orderu Gwiazdy Rumunii.

W końcu 1918 roku działania Wasowskiego nabrały jeszcze większego znaczenia, gdy wysłano go do Lwowa z dr. Leonem Chrzanowskim przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych, aby zbadać okoliczności pogromu na ludności żydowskiej, który miał miejsce w dniach 22–24 listopada 1918 r. Raport z ich pracy został sporządzony 17 grudnia 1918.

Do 1932 roku był redaktorem naczelnym Polskiej Agencji Publicystycznej, którą pomógł założyć. To właśnie zasługi Wasowskiego umożliwiły także powstanie gazety „Epoka”. W ciągu wielu lat prowadził wykłady w Wyższej Szkole Dziennikarskiej w Warszawie, a jego zaangażowanie w działalność w ramach Towarzystwa WSD przypieczętowało jego reputację jako cenionego pedagoga i wicedyrektora tej instytucji. W 1933 nawiązał do działalności publicznej, zakładając Ligę Reformy Obyczajów.

Podczas II wojny światowej znalazł zatrudnienie jako urzędnik w nadleśnictwie w Lipie, które podlegało ordynatowi Janowi Zamoyskiemu. Po 1944 roku pełnił rolę dyrektora departamentu w Ministerstwie Informacji i Propagandy, a także redaktora naczelnego „Kuriera Codziennego”. Zaangażował się w działalność Stronnictwa Demokratycznego, gdzie został wiceprezesem Rady Naczelnej. W 1945 roku otrzymał nominację do Krajowej Rady Narodowej, a dwa lata później uzyskał mandat posła do Sejmu Ustawodawczego. Był również pierwszym prezesem Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej oraz wicedziekanem Wydziału Dziennikarstwa Akademii Nauk Politycznych. Jego działalność w Związku Zawodowym Dziennikarzy RP oraz Polskim Instytucie Prasoznawczym podkreślała jego znaczenie w polskiej prasie.

Od 1923 był członkiem warszawskiej loży „Kopernik” (ps. „Widz”). Prywatnie, był dwukrotnie żonaty; jego pierwsza żona była Austriaczką, natomiast w 1920 roku wziął ślub z Marią Strońską, aktorką kabaretową i teatralną.

Józef Wasowski zmarł w październiku 1947 roku po długiej chorobie. Jego ostatnie miejsce spoczynku znajduje się na Starych Powązkach, w kwaterze 240-2-22. Pośmiertnie został odznaczony przez prezydenta RP Bolesława Bieruta Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, za szczególne zasługi dla demokracji i dążenie do rewitalizacji polskiego dziennikarstwa.

Był ojcem Jerzego Wasowskiego oraz dziadkiem Grzegorza Wasowskiego. Józef Wasowski był także patronem ulicy w Częstochowie (aktualnie ulica gen. Janusza Gąsiorowskiego) — zmiana nazwy wyniknęła z ustawy o zakazie propagowania komunizmu. Dodatkowo honoruje się go, patronując ulicy w gdańskiej dzielnicy Wrzeszcz.

Przypisy

  1. Wasowski, Józef, 1885-1947 [online], VIAF [dostęp 26.10.2023 r.]
  2. Cmentarz Stare Powązki: Józef Wasowski, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 15.06.2023 r.]
  3. Ul. Wasowskiego Józefa. ipn.gov.pl. [dostęp 29.11.2022 r.]
  4. RafałR. Łężny RafałR., Pół prawdy, to całe kłamstwo, Okolice Lwowa, 16.03.2020 r. [zarchiwizowane 19.06.2020 r.]
  5. Grzegorz Gauden, Lwów – kres iluzji. Opowieść o pogromie listopadowym 1918, Kraków: „Universitas”, 2019, ISBN 97883-242-3536-0, s. 189–190.
  6. Izabela Prokopczuk-Runowska. Kurtuazja orderowa jako element stosunków polsko-rumuńskich w okresie międzywojennym. „Muzealnictwo Wojskowe”, Tom 11, s. 146, 2021.
  7. Ksią Dominik Zamiatała, Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, w: Encyklopedia Białych Plam, t. XVII, Radom 2006, s. 179.
  8. Tomasz Zbigniew Zapert: W ordynacji, w czas okupacji. [w:] e-teatr.pl [on-line]. 29.09.2004 r. [dostęp 03.09.2017 r.]
  9. „Kurier Codzienny”, nr 290 z 23.10.1947 r., s. 2 (nekrolog).
  10. Jadwiga Manyś-Lobman, Józef Wasowski, „Gazeta Stołeczna”, nr 72 z 26.03.1998 r., s. 13.
  11. Wyższa Szkoła Dziennikarska w Warszawie. Sprawozdanie za XXI Rok Szkolny 1937–1938 oraz Program na Rok 1938–1939. Warszawa: 1938, s. 47.
  12. Wyższa Szkoła Dziennikarska. „Kurier Warszawski”, Nr 213, s. 3, 1933.
  13. Lista posłów do Sejmu z ramienia Stronnictwa Demokratycznego, „Głos Demokratyczny”, nr 6 (45), 1947, s. 4.
  14. Józef Wasowski odznaczony pośmiertnie Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski, „Kurier Codzienny”, nr 293 z 26.10.1947 r., s. 1–2.
  15. M.P. z 1947 r. nr 135, poz. 839.

Oceń: Józef Wasowski

★★★★★
Średnia ocena:4.48 Liczba ocen:17