Antoni Gradowski


Antoni Gradowski, znany również jako Antolek, urodził się 21 września 1905 roku w Płocku. W swoim krótkim, lecz pełnym pasji życiu, stał się ważną postacią, szczególnie w kontekście lokalnej historii.

Jako harcerz, Antoni był zaangażowany w działalność na rzecz społeczności, a jego zaangażowanie przejawiało się w obronie Płocka, miasta, które znał i kochał. Niestety, jego życie zakończyło się tragicznie 18 sierpnia 1920 roku w Płocku, jednak jego dziedzictwo trwa w pamięci mieszkańców.

Życiorys

Antoni Gradowski był synem Stanisława Gradowskiego oraz Kamili ze Zgorzelskich Gradowskiej. Jego rodzina osiedliła się przy ulicy Kościuszki 9 w Płocku, gdzie upłynęły lata jego młodości.

W pierwszych latach edukacji uczęszczał do I Gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej, które obecnie znane jest jako Liceum Ogólnokształcące im. Władysława Jagiełły w Płocku. Następnie kontynuował naukę w II Gimnazjum Polskiej Macierzy Szkolnej, dzisiaj funkcjonującym jako Liceum Ogólnokształcące im. Marszałka Stanisława Małachowskiego w Płocku.

W młodości Antoni był aktywnym harcerzem w 3. drużynie noszącej imię J. Kilińskiego. W 1920 roku, podczas obrony Płocka, zaangażował się w działania proobronne, w tym dystrybucję amunicji, broni oraz żywności dla żołnierzy. Oprócz tego pełnił rolę sanitariusza.

W tragicznych okolicznościach zginął 18 sierpnia 1920 roku, jak zapisano w akcie zgonu, o godzinie 12:00 „przy okopach w Płocku”. Początkowo został pochowany w tzw. bratniej mogile, obecnie znanej jako Kopiec Harcerzy. Po wielu wysiłkach matce udało się uzyskać zezwolenie na ekshumację ciała, co zaowocowało pogrzebem, który odbył się 26 sierpnia na cmentarzu przy Al. Kobylińskiego.

Warto także wspomnieć, że siostrzeńcem Antoniego Gradowskiego był malarz Antoni Fałat. Przybycie tego artysty na jego pogrzeb zostało skrupulatnie opisane przez naocznego świadka, dziennikarza Adama Grzymałę-Siedleckiego, w jego książce pod tytułem Cud Wisły.

Ordery i odznaczenia

W trakcie wizyty marszałka Józefa Piłsudskiego w Płocku, zasłużony Antoni Gradowski otrzymał pośmiertne odznaczenie Krzyża Walecznych.

Upamiętnienia

Uchwała, która została podjęta przez Radę Miasta Płocka w dniu 25 sierpnia 1992 roku, miała na celu upamiętnienie Antoniego Gradowskiego. W wyniku tej decyzji, jedna z ulic w Płocku przyjęła jego imię, co jest znaczącym hołdem dla jego osoby.

Przypisy

  1. GrzegorzG. Gołębiewski GrzegorzG., Płock 1920, Warszawa: Bellona, 2018, s. 248, ISBN 978-83-11-15373-8.
  2. AdamA. Grzymała-Siedlecki AdamA., Cud Wisły, 2015, s. 102, ISBN 978-83-7565-005-1.
  3. PiotrP. Gryszpanowicz PiotrP., Leksykon nazw płockich ulic, Płock: Towarzystwo Naukowe Płockie, 2016, s. 92.
  4. AnnaA. Lewandowska AnnaA., Mały, piękny zabytek czeka na remont. Adres: pl. Obrońców Warszawy 3 [online], plock.wyborcza.pl, 06.02.2019 r. [dostęp 22.12.2020 r.] .
  5. 90. rocznica odznaczenia Płocka Krzyżem Walecznych [online], dzieje.pl, 10.04.2011 r. [dostęp 09.10.2020 r.]
  6. Bohaterski chłopiec – Antolek Gradowski (1906-1920), [w:] Anna MariaA.M. Stogowska Anna MariaA.M., Płocki Rocznik Historyczno-Archiwalny, t. 1, 1995, s. 169.
  7. a b BenedyktB. Sandomierski BenedyktB., MichałM. Kacprzak MichałM. (red.), Dzieje harcerstwa płockiego 1912-2012: studia i materiały, Płock: Hufiec ZHP Płock im. Obrońców Płocka 1920 roku, 2013, s. 57.
  8. Mali Kawalerowie Krzyża Walecznych, [w:] LenaL. Szatkowska LenaL., Szara legenda, Płock: Książnica Płocka, s. 281, ISBN 83-88028-02-2.

Oceń: Antoni Gradowski

Średnia ocena:4.68 Liczba ocen:10