Mieczysław Bem

---

Życiorys

Mieczysław Bem przyszedł na świat w rodzinie wielodzietnej, gdzie silne tradycje patriotyczne były na porządku dziennym. Jego ojciec, Kazimierz, był artystą rzeźbiarzem, który prowadził swój zakład rzeźbiarsko-stolarski. Po zamknięciu warsztatu ojciec nauczał najpierw w jednej z łódzkich szkół, a następnie przeniósł się do Pabianic. Matka Mieczysława, Kazimiera, pochodziła z rodziny Wołowskich.

Rodzinna atmosfera, w której dorastał Bem, odznaczała się silnymi wartościami patriotycznymi. Warto dodać, że jego brat Władysław, inżynier, zginął w czasie powstania warszawskiego, a Stanisław był profesorem na Politechnice Warszawskiej. Zygmunt, kolejny z braci, stracił życie w 1920 roku, wracając z lotu bojowego.

Młody Mieczysław był osobą o otwartym umyśle. Jego wychowanie w domu, gdzie ojciec był ewangelikiem, a matka katoliczką, wpłynęło na jego tolerancyjne podejście do innych światopoglądów. Już w 1910 roku podjął inicjatywę tworzenia skautingu w Królestwie Polskim, pracując z młodzieżą i kształtując ich przygotowanie do przełomowych wydarzeń dziejowych. Był to czas, w którym harcerstwo polskie borykało się z wieloma wyzwaniami i brakiem ustalonych metod działania.

W 1914 roku hasła niepodległościowe, głoszone przez Józefa Piłsudskiego, zyskały znaczną popularność wśród skautów w Płocku, co mogło skłonić Bema do wstąpienia do Polskiej Organizacji Wojskowej. W momencie wybuchu I wojny światowej nie wybrał żadnej ze stron konfliktu, decyzja ta miała swoje podłoże w jego postawie wyczekującej. W pierwszych miesiącach wojny dostarczał pomoc medyczną w szpitalach.

Na przełomie 1914 i 1915 roku Bem zorganizował w Płocku pierwszą drużynę młodszo-harcerską, angażując dzieci z miejscowych szkół podstawowych. Po niemieckim zajęciu Płocka regularmente stawiano mu zarzuty o związki z tajnymi organizacjami, co prowadziło do wielu przesłuchań. W tym czasie jego losy na moment splatały się z historią Władysława Broniewskiego, zanim ten wstąpił do Legionów Piłsudskiego w 1915 roku.

Okupacja niemiecka i austriacka stworzyła przyjazne warunki do rozwoju skautingu w Królestwie Polskim. 1 listopada 1916 roku zjednoczyło się cztery organizacje skautowe, tworząc Związek Harcerstwa Polskiego. Mieczysław Bem wykorzystał tę okazję i rozpoczął tworzenie pierwszej drużyny harcerskiej im. Szymona Mohorta w Płocku. Wybor tej postaci historycznej podkreślał wpływ ideologii endecji na płockie harcerstwo.

Wkrótce po śmierci matki, Bem zainicjował pracę zawodową i zamieszkał u siostry Zofii Karbarżowej w Warszawie, przy ulicy Chmielnej (róg Brackiej). Pracował w fabryce radiotechnicznej i ukończył szkołę rusznikarską. W obliczu wydarzeń historycznych wstąpił do tworzącego się batalionu harcerskiego na terenie Cytadeli, gdzie awansował na kaprala. Cieszył się wielkim szacunkiem wśród swoich podwładnych, a po rozwiązaniu baonu trafił do różnych pułków, gdzie w sposób szczególny odpowiadał za obsługę radiostacji podczas walk warszawskich.

Po zakończeniu działań wojennych i podpisaniu traktatu ryskiego, Mieczysław został zdemobilizowany. Wkrótce zaczęły się dla niego trudności z zatrudnieniem, jednak w końcu znalazł pracę jako urzędnik w warszawskiej elektrowni. 8 października 1921 roku powołano 50. Warszawską Drużynę Harcerską, którą prowadził do połowy 1922 roku. Jego rolę w drużynie ograniczono do funkcji opiekuna po przyjęciu nowego drużynowego, druha Dzierzyńskiego. Organizacja zmieniła nazwę na 40. WDH na polecenie komendy chorągwi.

Na początku roku szkolnego 1924/1925 Bem ponownie objął funkcję drużynowego, a jego kadencja zaznaczyła się stałym rozwojem drużyny. Kiedy w Polsce miały miejsce wydarzenia przewrotu majowego z 1926 roku, Bem zgłosił się do pracy w służbie sanitarnej po stronie Piłsudskiego. Niestety, 14 maja 1926 roku, podczas pełnienia swoich obowiązków jako sanitariusz, zginął na skutek odniesionych ran. Pochowano go na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 107-3-2,3), a jego zasługi w rozwoju harcerstwa zostały uhonorowane dwukrotnym awansem pośmiertnym.

Informacje dodatkowe

– Mieczysław Bem stracił życie, mając przyznany stopień instruktorski przewodnika. Po jego śmierci, w uznaniu dla jego zasług, przyjaciele nadali mu tytuł podharcmistrza. Jednak w 1957 roku, gdy postanowiono uhonorować Ośrodek Harcerski w Ursusie jego imieniem, widoczny był stopień harcmistrza. Nie ma jednak pewności, czy nadanie to miało charakter oficjalny.

– Jego tragiczna śmierć oraz oddanie podczas służby w roku 1926 zostały uwiecznione w słowach hymnu Hufca ZHP Ursus: „Kiedy w Warszawie bój płonął srogi, On pierwszy stanął rannych obrońca. I pod kul gradem rycerz bez trwogi, harcerską służbę pełnił do końca…”.

---

Oceń: Mieczysław Bem

---