Tadeusz Tomaszewski (cichociemny)

---

Życiorys

Był synem Bronisława, który pracował jako pomocnik hipoteczny, oraz Kazimiery z domu Kurowskiej. Szkolenie podstawowe odbył w Gimnazjum im. Stanisława Małachowskiego w Płocku, gdzie w 1937 roku uzyskał dojrzałość. W 1938 roku rozpoczął naukę na Dywizyjnym Kursie Podchorążych Rezerwy 28 DP przy 15 Pułku Piechoty w Dęblinie. Po jego ukończeniu, od 24 sierpnia 1939 roku, otrzymał przydział do 36 Pułku Piechoty Legii Akademickiej.

W czasie kampanii wrześniowej, do 18 września, był prawdopodobnie przydzielony do 1 batalionu 36 Pułku Piechoty Legii Akademickiej, który znajdował się w składzie 28 Dywizji Piechoty (Armia „Łódź”). Brał udział w walkach na linii obrony Ożarów – Wierzbice – Popowice – Kadłub, począwszy od 2 września na linii Masłowice – Chotów – Gaszyn – Krzyworzeka, a od 3 września kontynuował działania wzdłuż rzeki Warty, przechodząc przez Rychłocice – Strumiany – Burzenin. Do 29 sierpnia znajdował się na pozycjach wzdłuż linii Górki Grabieńskie – Grabno – Zamość.

Od 6 września jego oddział rozpoczął odwrót w kierunku Pabianic, gdzie brał udział w trudnościach związanych z walkami z niemieckimi czołgami 7 września w rejonie miejscowości Czyżeminek, a następnie kierował się w stronę Skierniewic, później Brwinowa i Puszczy Kampinoskiej. 19 września udało mu się przekroczyć granicę polsko-węgierską, a 12 maja 1940 roku dotarł do Francji. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych, gdzie przydzielono go do 8 Pułku Piechoty, a następnie awansowano na stopień kaprala podchorążego.

W wyniku opóźnień i wydarzeń, które miały miejsce we Francji, został ewakuowany i od 22 czerwca 1940 roku był w Wielkiej Brytanii, gdzie od lipca służył w 1 Batalionie Strzelców Podhalańskich. Działał w Szkole Kierowców Samochodowych w okresie od 11 marca do czerwca 1942 roku, a od 17 maja 1943 roku był na stażu w jednostkach brytyjskich. 5 października 1943 roku został przeniesiony do Sekcji Dyspozycyjnej Sztabu Naczelnego Wodza.

Postanowił zgłosić się na służbę w kraju. Przeszedł szkolenie w zakresie dywersji na specjalistycznych kursach dla kandydatów na cichociemnych, w tym m.in. z zakresu dywersyjno-strzeleckiego (STS 25, Inverlochy), commando, łączności (STS 23A), łączności lotnik-ziemia: Eureca-Rebecca i S-Phone (STS 40, Howbury Hall), spadochronowego (STS 51, Ringway), walki konspiracyjnej, odprawowego (STS 43, Audley End) oraz innych. Został zaprzysiężony 23 września 1943 roku w Chicheley na rotę ZWZ/AK przez szefa Oddziału VI (Specjalnego) Sztabu Naczelnego Wodza, a jego awans na stopień podporucznika został zatwierdzony ze starszeństwem od 1 marca 1944 roku.

Ostatecznie został przerzucony na stację wyczekiwania Głównej Bazy Przerzutowej w Latiano nieopodal Brindisi we Włoszech. Skoczył ze spadochronem do Polski w nocy z 30 na 31 maja 1944 roku w ramach operacji „Riposta”, uczestnicząc w misji lotniczej „Weller 30”, kierowanej przez mjra naw. Eugeniusza Arciuszkiewicza, z samolotu Halifax JP-222 „E” (1586 Eskadra PAF). Lądowanie miało miejsce na placówce odbiorczej „Paszkot” 106 (kryptonim polski, brytyjskie oznaczenie numerowe pinpoints), której lokalizacja znajdowała się w okolicach Żołynia, w odległości 7 km od Łańcuta. Wraz z nim do akcji dołączyli: mjr Adolf Łojkiewicz ps. Ryś, ppor. Maksymilian Klinicki ps. Wierzba 2, por. Karol Pentz ps. Skała 2, ppor. Feliks Perekładowski ps. Przyjaciel 2 oraz mjr Stanisław Trondowski ps. Grzmot 2.

Podczas Powstania Warszawskiego był przydzielony do plutonu „Motyla” batalionu „Czata 49” Zgrupowania „Radosław”, które powstało z połączenia Centrali Zaopatrzenia Terenu, IV Oddziału Komendy Głównej AK, 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK oraz cichociemnych oczekujących na przydział w stolicy. Niestety, został ciężko ranny na Woli 5 sierpnia 1944 roku w czasie natarcia zgrupowania Kedywu, w rejonie ulic Tyszkiewicza, Gostyńska, Płocka oraz Działdowska. Po zostaniu ranny, trafił do szpitala, gdzie niestety prawdopodobnie zginął z rąk niemieckich żołnierzy podczas tragicznych wydarzeń na Woli.

Awanse

Tadeusz Tomaszewski, znany jako cichociemny, osiągnął kilka istotnych awansów w trakcie swojej kariery wojskowej. Jego droga w rankingach wojskowych przedstawia się następująco:

• kapral podchorąży – od maja 1940,
• podporucznik – z senioratem od 1 marca 1944.

Upamiętnienie

W lewej nawiekościoła św. Jacka, zlokalizowanego przy ul. Freta w Warszawie, w 1980 roku zainstalowano tablicę upamiętniającą żołnierzy Armii Krajowej oraz cichociemnych – spadochroniarzy, którzy przylecieli z Anglii i Włoch, poświęcając swoje życie dla niepodległości Polski.

Na mandze tej tablicy uwiecznionych jest 110 bohaterów, w tym Tadeusz Tomaszewski, który zapisał się w historii jako jeden z cichociemnych.

---

Oceń: Tadeusz Tomaszewski (cichociemny)

---