Irena Wiktoria Kowalska-Wuttke, znana również pod pseudonimem Irka, to postać, która na zawsze zapisała się w historii Polski dzięki swojemu odważnemu udziałowi w ważnych wydarzeniach narodowych. Urodziła się 21 maja 1920 roku w Płocku, a swoje życie zakończyła tragicznie 24 września 1944 roku w Warszawie.
Była nie tylko podharcmistrzynią, ale także łączniczką oraz uczestniczką powstania warszawskiego, co podkreśla jej zaangażowanie w walkę o wolność. Irena pełniła rolę żołnierza w 3. kompanii „Giewont” w batalionie „Zośka”, co dowodzi jej odwagi i determinacji w służbie dla ojczyzny.
Życiorys
Irena Kowalska-Wuttke była osobą o fascynującym życiorysie. Urodziła się jako córka Janiny z Benedeków Kowalskiej, która ukończyła Instytut Biologiczno-Botaniczny Uniwersytetu Lwowskiego, oraz Henryka Kowalskiego, inżyniera teletechnika, zatrudnionego w Ministerstwie Poczt i Telegrafów. Wśród jej bliskich była również starsza siostra, Maryna Kowalska, która pełniła funkcję sanitariuszki w 3. kompanii „Giewonta”. Irena była również żoną Jana Wuttkego.
W młodości uczęszczała do Gimnazjum im. Królowej Jadwigi w Warszawie. W trakcie nauki była aktywną harcerką, przynależąc do 14. Warszawskiej Żeńskiej Drużyny Harcerskiej, znanej jako Błękitna Czternastka. Pełniła tam różne funkcje, w tym zastępowej i przybocznej.
Po zakończeniu nauki w szkole średniej, w 1938 roku, podjęła studia na Wydziale Elektrotechnicznym Politechniki Warszawskiej, co świadczy o jej ambitnych dążeniach w dziedzinie techniki i inżynierii.
II wojna światowa
Kampania wrześniowa
W czasie kampanii wrześniowej Irena Kowalska-Wuttke odegrała znaczącą rolę jako radiotelegrafistka. Jej zadania obejmowały obronę Warszawy, w trakcie której intensywnie pracowała w obszarze łączności, przyjmując zaszyfrowane depesze wojskowe. Następnie zaangażowała się w Oddziale II Sztabu, gdzie jej działania były nieocenione w trudnych warunkach wojennych. Oprócz tego, brała aktywny udział w gaszeniu pożarów i udzielaniu pomocy osobom zasypanym.
Konspiracja
W okresie okupacji niemieckiej zdecydowała się na działalność w konspiracji. Jako kurier Armii Krajowej, w drugiej połowie 1942 roku, odbywała liczne podróże do Wilna, Lwowa i Lublina, co świadczy o jej odwagi oraz determinacji. Była aktywną członkinią Organizacji Harcerek oraz blisko współpracowała z Grupami Szturmowymi. Do jej głównych zajęć należało uczestnictwo w Organizacji Małego Sabotażu „Wawer”, gdzie angażowała się w różnorodne akcje sabotażowe. Niestety, w czerwcu 1942 roku została aresztowana przez Gestapo po incydencie związanym z usunięciem flagi czerwonego krzyża z niemieckiego szpitala. Po kilku miesiącach spędzonych na Pawiaku, odzyskała wolność 15 sierpnia po interwencji matki, która wykupiła ją za sznur korali. W marcu 1944 roku została komendantką dziewcząt-łączniczek w nowo utworzonych Grupach Szturmowych.
Powstanie warszawskie
W czasie powstania warszawskiego Irena pełniła funkcję łączniczki oraz sanitariuszki. 3 sierpnia, wraz z grupą instruktorów „Pasieki”, przeszła do Śródmieścia, gdzie złączyła siły z batalionem. Pozytywnie zakończyła się akcja przebicia „Zośki” do Śródmieścia. W dniu 5 września 1944 roku, w piwnicy kamienicy Sióstr Rodziny Maryi, mieszczącej się przy ul. Hożej 15, wzięła ślub z Janem Wuttke, duchowny ksiądz Józef Warszawski udzielił im sakramentu małżeństwa. Niedługo po tym wydarzeniu, Irena wraz z mężem znalazła się na Czerniakowie, gdzie została przyjęta do kompanii „Rudy” batalionu „Zośka”. Niestety, 23 września, w rejonie ul. Wilanowskiej, Irena została wzięta do niewoli przez niemieckie wojsko, a dzień później, 24 września, została rozstrzelana na Woli, najprawdopodobniej w podziemiach kościoła św. Stanisława Biskupa, znajdującego się przy ul. Wolskiej. Miała zaledwie 24 lata, a jej los pozostał nieznany – ciała nigdy nie odnaleziono. Symboliczna mogiła znajduje się w kwaterze żołnierzy batalionu „Zośka” na Wojskowych Powązkach w Warszawie, gdzie również spoczywa jej siostra, sanitariuszka Maria Kowalska ps. „Maryna”, z kompanii „Giewonta” (kwatera A20-2-25).
Jej mąż, Jan Wuttke ps. „Czarny Jaś”, zginął 19 września 1944 roku przy ul. Wilanowskiej.
Upamiętnienie
Irena Kowalska-Wuttke jest osobą, która zasługuje na szczególne uznanie w historii harcerstwa. Warto podkreślić, że jest patronką 8. Szczecińskiej Drużyny Harcerek, znanej pod nazwą „Suma Sił”.
Przypisy
- Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. [dostęp 30.11.2019 r.]
- Kalendarz harcerski „Akcja Podaj Dalej” 2019, Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej. Brak numerów stron w książce
- Patronka drużyny. Oficjalna Strona 8 SDH "Suma Sił" im. Ireny Kowalskiej-Wuttke ps. Irka. [dostęp 23.07.2011 r.]
- Aleksander Kamiński: Kamienie na szaniec. Warszawa: Nasza Księgarnia, 2000 r., s. 117. ISBN 83-10-10699-8.
- Dane według: Wielka Ilustrowana Encyklopedia Powstania Warszawskiego, tom 5. Redaktor naukowy Piotr Rozwadowski. Dom Wydawniczy "Bellona", Warszawa 2002 r. ISBN 83-11-09261-3
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Tadeusz Tomaszewski (cichociemny) | Kazimierz Kowalski (1885–1967) | Leonard Siwanowicz | Marian Ambroziak | Mieczysław Bem | Stanisław Gurbski | Feliks Stawicki | Antoni Gradowski | Edward Robakiewicz | Aleksander Zejdler | Stefan Zawidzki | Jan Oberfeld | Leon Dunin-Wolski | Feliks Kwiatek | Piotr Pełka | Stefan Bronarski | Stanisław Gustowski | Stefan Michalski (pułkownik) | Stanisław Wrzaliński | Józef PętkowskiOceń: Irena Kowalska-Wuttke