Leon Dunin-Wolski

---

Życiorys

Leon Dunin-Wolski przyszedł na świat 9 kwietnia 1882 roku w Płocku, w rodzinie Honoriusza oraz Leonii z Srzednickich. W młodości ukończył gimnazjum w swojej rodzinnej miejscowości. Po zakończeniu edukacji w szkole podoficerskiej został przydzielony do 11 Konnej Baterii, a w 1904 roku wyruszył na front wojny rosyjsko-japońskiej.

Jako podoficer 20 Baterii Konnej brał czynny udział w walkach na Półwyspie Kwantuńskim, uczestnicząc w bitwach pod Siachatanem, Dasiczao, Laojanem oraz Mukdenem. Po zakończeniu tego konfliktu, Leon został zawodowym oficerem armii rosyjskiej, gdzie pełnił funkcję referenta 20 Baterii Konnej oraz naczelnika w szkole podoficerskiej.

W trakcie I wojny światowej angażował się w działania wojenne na Mazowszu, w Prusach, Kowieńszczyźnie oraz na Łotwie. Od 24 lipca 1917 roku znajdował się w Korpusie Wschodnim. Jesienią tego roku objął dowództwo nad baterią artylerii konnej, która była formowana z myślą o 1 pułku ułanów. Jego dowodzona bateria została włączona do dywizjonu artylerii konnej Dywizji Ułanów.

W maju 1918 roku, po kapitulacji I Korpusu Polskiego w Rosji, powrócił do Warszawy. W listopadzie tegoż roku dołączył do organizacji pierwszej jednostki artylerii konnej w odradzającym się Wojsku Polskim – 5 szwadronu 3 pułku ułanów. 18 grudnia jednostka została wyłączona z pułku i przekształcona w pierwszy pluton 1 baterii artylerii konnej. 25 lutego 1919 roku w Warszawie Leon rozpoczął organizację 1 dywizjonu artylerii konnej, którym dowodził nominalnie do pierwszych dni lutego 1920 roku.

11 czerwca 1920 roku został zatwierdzony w stopniu podpułkownika, a jego awans odnosił się do byłych oficerów Korpusów Wschodnich oraz byłej armii rosyjskiej. Pracował wówczas w Departamencie I Ministerstwa Spraw Wojskowych. W lipcu 1920 objął dowództwo nad artylerią konną Grupy Operacyjnej Jazdy, a 7 lutego 1921 roku zawarł związek małżeński z Anną Bronikowską.

W 1921 roku ukończył kurs wyższych dowódców w Warszawie, a w kolejnych latach rozwijał swoje umiejętności na kursie dla wyższych dowódców kawalerii w Biedrusku oraz kursie dla wyższych dowódców artylerii w Warszawie. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika, co wiązało się z jego starszeństwem z dnia 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów artylerii. Dzięki jego inicjatywie w 1922 roku rtm. Witold Grabowski zaprojektował odznakę pamiątkową artylerii konnej.

Do 1939 roku Leon pełnił funkcję przewodniczącego komisji kwalifikacyjnej uprawnionej do nadawania oraz odbierania wspomnianej odznaki. W 1923 roku był na etacie przejściowym w Rezerwie Oficerów Sztabowych Dowództwa Okręgu Korpusu Nr I. Z dniem 1 czerwca 1924 roku rozpoczął służbę w 2 Dywizji Kawalerii w Warszawie na stanowisku dowódcy artylerii konnej. 9 lutego 1925 roku został skierowany na dwumiesięczny kurs dla wyższych dowódców artylerii przy Generalnym Inspektorze Artylerii.

31 stycznia 1932 roku Leon przeszedł w stan spoczynku. W 1934 roku pozostawał na ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Warszawa-Miasto III, mając przydział mobilizacyjny do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr I. W obliczu wojny, po ataku wojsk sowieckich na Polskę, przekroczył granicę z Rumunią i znalazł się w internowaniu w Calimanesti. W 1941 roku trafił do niewoli niemieckiej, przebywając w oflagach, takich jak Kaiserbrunnen, Oflagu VI E Dorsten oraz Oflagu VI B Dössel.

Po wyzwoleniu przez oddziały amerykańskie, Leon podjął działania w kierunku dołączenia do 2 Korpusu PSZ we Włoszech, gdzie został przyjęty do 7 Pułku Artylerii Konnej. Wiosną 1946 roku, podczas pobytu w szpitalu, jego pułk został odesłany do Wielkiej Brytanii. W marcu 1947 roku, z powodu demobilizacji, przyjęto go do Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia, a wiosną 1949 roku wrócił do życia cywilnego.

Leon Dunin-Wolski był aktywnym członkiem Związku Artylerzystów Konnych i z racji tej funkcji w 3 sierpnia 1952 roku w Londynie przewodniczył uroczystym obchodom Święta Artylerii Konnej, będąc wówczas najstarszym żołnierzem artylerii konnej.

Zmarł 23 października 1956 roku w Dartford, a jego ostatnim miejscem spoczynku jest cmentarz Brompton, w kwaterze nr 201649.

Ordery i odznaczenia

Leon Dunin-Wolski został uhonorowany szeregiem odznaczeń i orderów, które odzwierciedlają jego zasługi oraz zaangażowanie w wojennych działaniach.

• Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 1877,
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
• Krzyż Walecznych (otrzymał czterokrotnie, po raz pierwszy w 1921),
• Złoty Krzyż Zasługi (przyznawany dwukrotnie, pierwszy raz 10 listopada 1928),
• Medal Niepodległości,
• Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
• Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości,
• Brązowy Medal za Długoletnią Służbę,
• Krzyż Węgierski Zasługi II Klasy (Węgry, 1929),
• Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”).

---

Oceń: Leon Dunin-Wolski

---