Stanisław Gustowski

Wojsko i służby mundurowe

Stanisław Gustowski, urodzony 24 września 1895 roku w Płocku, to postać, która zapisała się w historii Wojska Polskiego.

Pełnił funkcję majora w piechocie, co podkreśla jego znaczenie w strukturach wojskowych. Zmarł 4 stycznia 1980 roku w Corbeilles, pozostawiając po sobie dziedzictwo, które wciąż jest przedmiotem zainteresowania historyków i pasjonatów militarnych dziejów Polski.

Życiorys

Sukcesywnie budując swoje umiejętności w wojsku, Stanisław Gustowski pełnił istotną rolę w Centralnej Szkole Karabinów Maszynowych z siedzibą w Chełmnie, gdzie szkolił żołnierzy. 27 stycznia 1930 roku, osiągnął znaczący awans na kapitana, uzyskując 69. lokatę w korpusie oficerów piechoty, z datą starszeństwa od 1 stycznia 1930 roku. W 1932 roku miał już na swoim koncie dalsze doświadczenie w 66 Kaszubskim pułku piechoty, gdzie pełnił obowiązki dowódcy kompanii szkolnej. Ponadto, był komendantem Dywizyjnego Kursu Podchorążych Rezerwy Piechoty w 16 Dywizji Piechoty z siedzibą w Grudziądzu.

W okresie przed wybuchem II wojny światowej, w 1939 roku, Gustowski objął dowództwo III Warszawskiego Baonu Obrony Narodowej, a równocześnie pełnił funkcję komendanta 36 Obwodu Przysposobienia Wojskowego. W trakcie kampanii wrześniowej tego samego roku, stał na czołowej linii obrony w przedmościu „Pułtusk”, gdzie 7 września stoczył zacięte walki. Później brał udział w starciach pod Stoczkiem i Żulinem. 18 września, w godzinach popołudniowych na przełęczy jabłonkowskiej, przekroczył granicę z Węgrami i odnalazł się na zachodzie, opuszczając Węgry 5 października, by już dwa dni później dotrzeć do Francji.

Dnia 10 listopada 1939 roku, w obozie dla uchodźców w Coëtquidan, sporządził szczegółową relacjęopisującą swoje doświadczenia z kampanii wrześniowej. Jako dowódca II batalionu 2 pułku piechoty, Gustowski zyskał na znaczeniu. Podczas kampanii francuskiej w 1940 roku, był oficerem sztabu 1 pułku Grenadierów Warszawy, dowodząc w stopniu majora. Po dostaniu się do niewoli niemieckiej, podjął męską decyzję o ucieczce z obozu jeńców, przedzierając się przez różne trasy, aż znalazł się w Wielkiej Brytanii.

W nowej rzeczywistości, objął dowództwo nad pociągiem pancernym, mającym na celu patrolowanie południowego wybrzeża Anglii. 15 maja 1942 roku zastał przeniesiony do I Oficerskiego Baonu Szkolnego, z równoczesnym oddelegowaniem do 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej. Niestety, podczas skoków spadochronowych doznał poważnych obrażeń. Po roku intensywnej rehabilitacji w Szkocji, nawiązał współpracę jako zastępca dywersji w Wydziale Specjalnym POWN „Monika”, co doprowadziło do jego przeniesienia do Włoch na stanowisko kwatermistrza 11 bazy przerzutowej dla Armii Krajowej.

Los Gustowskiego przemawia do wyobraźni w obliczu tragedii. Zmarł 4 stycznia 1980 roku w szpitalu w Corbeilles we Francji, a jego prochy zostały złożone w grobie rodzinnym na Powązkach. W czasie powstania warszawskiego doświadczył ogromnej straty, tracąc jedynego syna, 14-letniego Janusza Gustowskiego, który walczył w szeregach AK „Baszta” na Mokotowie. Pechowo, po zatrzymaniu przez niemiecki patrol z bronią w ręku, został aresztowany i umieszczony w SS Stauferkaserne przy ul. Rakowieckiej w Warszawie, skąd później wywieziono go, a jego los na zawsze pozostał nieznany.

Przypisy

  1. Stanisław Gustowski, Relacja z kampanii wrześniowej 1939 roku, Coëtquidan 10.11.1939 r., Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, sygn. B.I.22D, s. 11-27.
  2. Rybka i Stepan 2006, s. 37.
  3. Rybka i Stepan 2006, s. 37, 668, 675.
  4. Rozkazy dzienne. I Oficerski Baon Szkolny, 1942, s. 97.
  5. Zygmunt Kosior, Bitwa pod Lagarde. Studium, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1965, s. 122.
  6. Rocznik Oficerski 1932, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1932, s. 72, 594.
  7. S. Gustowski, Relacja ..., s. 16.

Oceń: Stanisław Gustowski

★★★★★
Średnia ocena:4.5 Liczba ocen:12