Stanisław Wrzaliński

Wojsko i służby mundurowe

Stanisław Mikołaj Wrzaliński, urodzony 21 sierpnia 1882 roku w Płocku, to postać o znaczącym wkładzie w historię Polski. Zmarł 4 stycznia 1950 roku w Wentorfie, pozostawiając po sobie bogate dziedzictwo.

Był pułkownikiem piechoty w Wojsko Polskim i brał aktywny udział w walkach o niepodległość kraju, zarówno podczas I wojny światowej, jak i w konflikcie polsko-bolszewickim.

W latach 1934–1936 pełnił również funkcję prezydenta Gniezna, co świadczy o jego zaangażowaniu w sprawy lokalne i narodowe.

Życiorys

Podczas I wojny światowej Stanisław Wrzaliński pełnił służbę w Armii Rosyjskiej, zdobywając liczne honorowe odznaczenia rosyjskie. W 1917 roku dołączył do tworzących się oddziałów polskich w Rosji, znanych jako I Korpus Polski. Już w listopadzie 1918 roku aktywnie uczestniczył w procesie rozbrajania niemieckich wojsk w Warszawie oraz w tworzeniu polskich jednostek wojskowych w stolicy, a następnie wspierał podobne działania w Wielkopolsce oraz na Pomorzu.

Na mocy rozkazów, 23 marca 1919 roku Stanisław Wrzaliński objął dowództwo 5 pułku Strzelców Wielkopolskich, który 17 stycznia 1920 roku został przekształcony w 59 pułk piechoty wielkopolskiej. Już 25 maja 1919 roku został mianowany szefem sztabu Dowództwa Frontu Północnego. Wkrótce jednak wrócił do swojego pułku, którym pod jego nieobecność dowodził rtm. Ignacy Mielżyński. W czerwcu 1920 roku był zmuszony do przebywania w szpitalu.

Na początku sierpnia 1920 roku przekazał dowództwo 59 pułku kapitanowi Marcelemu Cerkiewiczowi, a sam objął dowodzenie XXIX Brygadą Piechoty. W tym okresie brał udział w starciach z bolszewikami, prowadząc walki na terenach takich jak Ukraina oraz Białoruś, a także uczestniczył w przełomowych bitwach, w tym warszawskiej i nad Niemnem.

W dniu 3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu pułkownika, przyznając sobie starszeństwo z dnia 1 czerwca 1919 roku oraz uzyskując 116. lokatę w korpusie oficerów piechoty. W latach 1923–1924 kierował piechotą dywizyjną 11 Dywizji Piechoty, mając siedzibę w Stanisławowie. Następnie został przydzielony do dyspozycji II wiceministra spraw wojskowych, po czym objął dowództwo 5 Brygady Ochrony Pogranicza.

Na mocy rozkazów z dniem 28 maja 1926 roku został przeniesiony z KOP do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr IX w Brześciu. W lipcu 1928 roku objął funkcję pełniącego obowiązki szefa Biura Uzupełnień Ministerstwa Spraw Wojskowych, a później został zatwierdzony na tym stanowisku. Przebywając w Stanisławowie oraz Warszawie, był oficerem nadetatowym 49 pułku piechoty Strzelców Kresowych.

8 października 1929 roku Stanisław Wrzaliński został mianowany dowódcą 30 Dywizji Piechoty w Kobryniu, jednak już 13 października 1931 roku został zwolniony ze swojego stanowiska, a jego miejsce zajął płk dypl. Emil Krukowicz-Przedrzymirski. Ostatecznie, z dniem 31 grudnia 1931 roku przeszedł w stan spoczynku. W 1934 roku podjął się funkcji Prezydenta Gniezna, która to rola przypadła mu do 1936 roku.

W dniu 2 lipca 1943 roku wysłał list do Himmlera z Wrocławia, w którym zadeklarował gotowość „wraz ze swoimi ludźmi” do walki przeciwko bolszewizmowi. Niestety, jego prośba i intencje pozostały bez odpowiedzi. Po aresztowaniu przez Niemców, w okresie po II wojnie światowej nie miał możliwości powrotu do kraju. Zmarł w wyniku trudnych warunków życia w obozie dla ludności polskiej w Wentorfie.

Ordery i odznaczenia

Stanisław Wrzaliński był osobą, która otrzymała liczne odznaczenia, świadczące o jego zasługach i bohaterstwie. Poniżej wymieniamy najważniejsze z nich:

  • krzyż srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921),
  • krzyż Niepodległości,
  • krzyż oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
  • krzyż Walecznych (dwukrotnie),
  • złoty krzyż zasługi (24 maja 1929),
  • medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
  • medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.

Przypisy

  1. Jarosław Gdański, Na progu kolaboracji. Mieli walczyć za III Rzeszę, „Polityka” nr 34 (2617) z 25.08.2007 r. „Polityka. Pomocnik Historyczny” nr 3(8), s. 3–10.
  2. Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 20 z 23.12.1929 r.
  3. Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 11 z 24.07.1928 r.
  4. Dziennik Personalny M.S.Wojsk. Nr 29 z 26.07.1926 r.
  5. Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 08.06.1922 r. Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 21.
  6. Dekret Wodza Naczelnego L. 2976 z 13.05.1921 r. Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 21, poz. 825.
  7. a b c d Piotr Hojka, Pułkownik Stanisław Wrzaliński 1882–1950 [w:] „Powstańcy Wielkopolscy”, Poznań 2013.
  8. M.P. z 1929 r. nr 123, poz. 302 „za zasługi na polu organizacji wojska”.

Oceń: Stanisław Wrzaliński

★★★★★
Średnia ocena:4.8 Liczba ocen:8